TRINH QUÁN CHÍNH YẾU - PHÉP TRỊ NƯỚC CỦA ĐƯỜNG THÁI TÔNG - Trang 137

lâu đài và cung thất hoa lệ tinh khéo, lẽ nào chỉ là chế tác cầu vồng?
Hoặc giả như Ngụy Văn Đế xây dựng đài Lăng Vân để được nhìn xa,
hoặc như Hán Võ Đế xây dựng đài Thông Thiên để nhận nước cam lồ.
No say mà sai khiến trăm họ, tính mệnh yếu ớt khí nghịch mà gặp tai
ương. Do đó, Hán Văn Đế tiếc tài sản mà ngừng xây Lộ Đài, đề xướng
tiết kiệm mà để lại đức tốt; tuy Chu Văn Vương có đất đai không quá
trăm dặm, nhưng thi hành đức chính mà trăm họ đi theo, thế nên có
thể hưng thịnh. Trong yến tiệc vui vẻ ấy lấy lễ tiết để giao thiệp với
nhau, Đại Vũ chú ý đến việc uống rượu ngon mà làm tổn hại đến đức
hạnh. Có thể qua cổng nhà mà không vào, hưởng thụ đế lộc, là nhờ
biết chính trực thánh minh, ôn hòa cung kính, biết tự giữ mình. Nếu
uống rượu say mà trở nên tối tăm, ham muốn mà phạm vào việc ác, thì
sẽ như Ân Trụ lấy rượu làm ao, cuối cùng đánh mất nước, giống như
Quán Phu say rượu mắng chửi, kết quả bản thân bị tru diệt. Do đó, Y
Doãn vì trào lưu say sưa ca múa thịnh hành mà đưa ra lệnh cấm rượu;
Chu Công vì các nước lớn nhỏ diệt vong vì rượu mà để lại quy định bỏ
rượu. Những mỹ nữ yểu điệu vây quanh quả thực là những người phối
ngẫu tốt của người quân tử. Nàng Ban Cơ cắt đứt sủng ái, tạ tuyệt lời
mời cùng đi chơi vườn của Hán Thành Đế, bởi nàng vốn hổ thẹn với
việc làm người đẹp được sủng ái mà làm hỏng việc nước; mỹ đức của
nàng Tuyên Khương là tháo bỏ bông tai thỉnh tội, khiến Chu Tuyên
Vương không chìm đắm trong nữ sắc mà chăm lo chính sự. Nhưng
cũng có Lệ Cơ gây họa loạn cho nước Tấn, Bao Tự làm diệt vong nhà
Chu. Bọn họ xinh đẹp, như tranh vẽ, nhưng lại vô cùng tàn ác, đi
ngược lại luân thường của con người. Bởi vậy gặp người đẹp nghiêng
nước nghiêng thành là nghĩ đến việc để lại tấm gương tốt cho đế
vương đời sau; gặp người con gái nghi dung xinh đẹp, cần dùng sự
thực lịch sử của thời đại trước làm tấm gương. Còn có quy củ về việc
săn bắn, nếu không lấy nhân nghĩa để tiết chế thì ắt sẽ dẫn đến chìm
đắm trong săn bắn mà tinh thần mê loạn. Không chỉ là cơ thể vô cùng
mệt mỏi, mà còn khiến cho tính tình phóng túng kiêu ngạo. Không
biết sợ hãi trước núi cao hang sâu, đó là loại người ngạo ngược; coi