chúng ta vốn không biết. Với từng ấy phi thuyền, chúng ta cũng không hay.
Với những vũ khí chúng ta không hiểu. Và chúng sẵn sàng dùng những vũ
khí đó để tiêu diệt chúng ta. Không phải là trái đất đang bị đe dọa, Ender.
Chỉ là chúng ta. Chỉ là nhân loại. Với phần còn lại của thế giới, chúng ta có
thể bị tận diệt và chúng chỉ thay đổi, chúng chỉ tiếp tục tiến hóa đến bước
kế tiếp. Nhưng nhân loại không muốn chết. Với tư cách một loài thú, chúng
ta đã tiến hóa để sinh tồn. Và cách mà chúng ta làm thế là cố hết sức, gắng
hết sức, và cuối cùng, ở mỗi thế hệ hiếm hoi, sản sinh ra một thiên tài.
Người sẽ phát minh ra bánh xe. Ánh sáng. Và phi cơ. Người sẽ xây dựng
một thành phố, một quốc gia, một đế chế. Cậu có hiểu những điều này
không?”
Ender nghĩ là cậu hiểu, nhưng không chắc, nên cậu không nói gì cả.
“Không. Dĩ nhiên không. Nên tôi xin nói thẳng. Con người được tự do
trừ những khi nhân loại cần họ. Có lẽ nhân loại cần cậu. Để làm gì đó. Có
lẽ nhân loại cần tôi – để phát hiện ra cậu giỏi về cái gì. Chúng ta có thể phải
làm những điều hèn hạ, Ender, nhưng nếu nhân loại sinh tồn, vậy thì chúng
ta đã là công cụ tốt.”
“Chỉ vậy thôi sao? Chỉ là công cụ?”
“Mỗi người đều là công cụ, mà người khác sử dụng để giúp chúng ta
sinh tồn.”
“Chú nói dối.”
“Không. Chỉ là nửa sự thật mà thôi. Cậu có thể lo lắng về nửa sau khi
chúng ta chiến thắng trận này.”
“Chiến tranh sẽ kết thúc khi cháu trưởng thành,” Ender nói.
“Hi vọng là cậu sai,” Graff nói. “Còn nữa, cậu không giúp mình chút
nào, nói chuyện với tôi. Những người khác không nghi ngờ gì đang nói với
