TRÒ CHUYỆN VỚI TRỊNH XUÂN THUẬN - Trang 10

tôi vào lớp dự bị khai giảng tháng 9 năm 1966. Nhưng trước khi tôi lên
đường, tướng De Gaulle đã đọc một bài diễn văn nổi tiếng ở Phuôm Pênh,
trong đó có nói rằng cần phải biến vùng Đông Nam Á thành một khu vực
trung lập và người Mỹ cần phải rút khỏi đây.
Nhìn ngược lại thời gian, tôi thấy Ông De Gaulle có lý. Ông đã nhìn thấy
trước những cái sẽ phải xảy ra. Tất nhiên, lời tuyên bố đó không hợp gu với
chính phủ của tôi và sau đó chính phủ này tuyên bố rằng Pháp không phải
là nước bạn bè và từ nay trở đi những người có quốc tịch (Nam) Việt Nam
sẽ không được phép đi du học ở đó. Và thế là toàn bộ kế hoạch của tôi bị
ngăn trở ở ngay phút cuối cùng! Tôi càng lâm vào tình trạng bế tắc vì khi
đó ngoại ngữ duy nhất mà tôi nói thông thạo là tiếng Pháp. Tất nhiên tôi
cũng đã có lưu ý tới nước Mỹ do sự hiện diện của người Mỹ ở Việt Nam.
Tôi biết rằng ở đó có những trường đại học khoa học rất nổi tiếng, nhưng
cái vốn tiếng Anh còm cõi mà tôi học được ở trường đã không cho phép tôi
suy nghĩ một cách nghiêm túc về chuyện đó.
Thế khi đó có giải pháp nào khác?
Tôi đã nhanh chóng loại ngay nước Mỹ ra khỏi kế hoạch của mình, bởi vì
ngoài hàng rào về ngôn ngữ, tôi không quen ai ở đó cả, hơn nữa nền văn
hóa của họ hoàn toàn xa lạ đối với tôi. Tôi tự nhủ mình khi đó rằng nên đến
một nước Fracophone nào đó và chờ cho tới khi tình hình quan hệ với nước
Pháp sáng sủa hơn. Và vào phút cuối cùng tôi đã chọn phần Thụy Sĩ nói
tiếng Pháp và trường Bách khoa Lausanne ở đó, nơi tôi đã theo học một
năm.
Cái gây cho tôi ấn tượng mạnh nhất khi tới Thụy Sĩ, đó là cảm giác khó tả
về sự an ninh mà tôi cảm thấy. Tôi chưa bao giờ được sống trong một xứ sở
hòa bình và điều này gây cho tôi một ấn tượng rất lạ. Lần đầu tiên trong đời
tôi có thể đi chơi ban đêm mà không sợ có thể gặp quân cảnh bất cứ lúc nào
hoặc bị chặn lại bởi những cuộc xung đột trên đường. Tôi phát hiện ra rằng
trong bóng đêm không nhất thiết đi liền với những hiểm họa.
Những nhân tố nào đã có ảnh hưởng tới sự lựa chọn khoa học của ông?
Trong một đất nước kém phát triển, nhà khoa học có uy tín hơn nhà văn.
Tôi tự nhủ mình rằng nếu tôi dấn thân vào con đường văn chương thì sẽ