Freeman Dyson đã có một quan điểm rất lạc quan: sự sống không phụ
thuộc vào vật liệu tạo nên cái khung của nó mà phụ thuộc vào độ phức tạp
của việc xếp đặt các vật liệu đó. Ông ấy hình dung một đám mây các hạt
bụi li ti hoặc một đám mây dày đặc các electron hoặc proton như một cái
khung vật chất của sự sống.
Thế còn trường hợp Vũ trụ sẽ tự co lại?
Trong trường hợp xảy ra sự co lớn, các ngôi sao và thiên hà sẽ hợp nhất lại
và Vũ trụ sẽ kết thúc cuộc đời của mình trong sự tăng đột ngột không thể
tưởng tượng nổi của ánh sáng và nhiệt, được tắm trong món súp các quark,
electron, nơtron và các phản-hạt của chung và rải rác có nhiều lỗ đen. Toàn
bộ sự sống sẽ không thể tồn tại được trong cái lò lửa địa ngục đó. Vậy phải
chăng Vũ trụ sẽ chết trong một mật độ và nhiệt lượng vô hạn? Hay có một
cơ chế mà ta chưa biết sẽ làm cho nó tái sinh từ đống tro tàn của nó, như
con chim phượng hoàng, và bắt đầu một Big Bang mới?
Không ai biết điều đó bởi vì vật lý học sẽ không còn dùng được khi Vũ trụ
trở nên nhỏ hơn 10
-33
cm (số đầu tiên khác 0 nằm ở vị trí thứ 33 sau dấu
thập phân), tức là 10 triệu tỷ tỷ lần nhỏ hơn kích thước nguyên tử, khi đó
cái vô cùng lớn sẽ được chắp nối với cái vô cùng bé. Các nhà vật lý đang
nỗ lực đột phá bức tường “tăm tối” đó bằng cách thử thống nhất thuyết
tương đối - lý thuyết mô tả cái vô cùng lớn - với lý thuyết lượng tử - lý
thuyết mô tả cái vô cùng bé, nhưng những khó khăn còn cực kỳ nhiều và
con đường tới đích còn rất xa.
Trong Đạo Phật có khái niệm về một địa ngục, nơi quy tụ những linh hồn
không gột rửa thành công không?
Trong Đạo Phật không có khái niệm địa ngục, nơi mà những linh hồn xấu
xa bị lưu đầy vĩnh viễn. Như tôi đã nói với ông, Đạo Phật bàn về các thế
giới phi vật chất, chẳng hạn như thế giới của các ma đói hay thế giới của
quỷ mà chúng ta có thể bị thoái lui đẩy xuống. Nhưng hy vọng vẫn luôn
luôn còn đó, bởi vì mọi sinh linh, ngay cả một ma đói hay một con quỷ, đều
có cơ hội tiến triển và một ngày nào đó sẽ đạt tới cõi niết bàn: sự đầu thai
của nó thành người cho phép nó bắt đầu lại trên một cơ sở mới.
