TRÒ CHUYỆN VỚI TRỊNH XUÂN THUẬN - Trang 16

Và mặc dù thế, ông cũng đã không trở thành nhà vật lý. Vậy điều gì đã dẫn
dắt ông trở thành nhà vật lý thiên văn?
Ông biết đấy, trong một trường đại học của Mỹ, người ta thường chọn một
ngành như là hoạt động chính và đối với tôi đó là vật lý. Nhưng ở Caltech,
thiên đường tuyệt vời của khoa học, sinh học, địa chất... có cả và tất nhiên
cả thiên văn học nữa. Tôi khảo cứu gần như tất cả các bộ môn khoa học đó
để tự quyết định xem mình sẽ chọn lĩnh vực nào để làm luận án tốt nghiệp.
Đối với tôi, đề tài nghiên cứu cơ bản nhất đó là vật lý hạt cơ bản. Đây là
lĩnh vực của hai vị thần trong khu đại học khi đó: Richard Feynman và
Murray Gell-Mann, cả hai đều được trao giải Nobel về vật lý. Chính Gell-
Mann là người cũng với một giáo sư khác của Caltech, vào năm 1963, đã
đưa ra giả thuyết về các hạt quark như “ viên gạch” cơ bản nhất cấu tạo nên
vật chất. Nhờ các hạt quark, Gell-Mann đã giải thích được những tính chất
của rất nhiều hạt lúc đó sinh ra nhan nhản trong các máy gia tốc năng lượng
cao. Tôi đã mê đắm tất cả những thành tựu đó.
Tuy nhiên một lĩnh vực khác cũng thu hút sự chú ý của tôi, đó là thiên văn
học. Trước hết, có lẽ bởi vì cái bóng của Hubble - người đã phát hiện ra các
thiên hà và sự giãn nở của Vũ trụ - vẫn còn bao trùm cả khu đại học, nhưng
cũng còn bởi vì đa số các giáo sư vật lý của tôi cũng đều tham gia nghiên
cứu vật lý thiên văn và họ thường nói về nó trong các bài giảng của mình.
Hai đợt thực tập vào mùa hè năm 1967 và 1968 đã có ảnh hưởng sâu sắc
đối với tôi. Vì cần phải kiếm sống trong dịp hè, nên tôi tìm công việc làm
thêm. Hệ thống trợ cấp trong các trường đại học ở Mỹ đã trù liệu trước việc
tuyển mộ tạm thời sinh viên để làm các tính toán hoặc thực nghiệm, và, tất
nhiên, một chỗ như Caltech, việc gõ cửa một giáo sư đang nghiên cứu vấn
đề mà tôi quan tâm là chuyện không khó khăn gì. Công việc đầu tiên của
tôi là trong phòng thí nghiệm của giáo sư William Fowler, một nhà vật lý
được giải thưởng Nobel nữa của Caltech, cha đẻ của vật lý thiên văn hạt
nhân. Chính ông là người đã giải thích được các nguyên tố nặng - tức là các
nguyên tố nặng hơn hiđrô và hêli và tạo nên cơ sở của sự sống - đã được
chế tạo trong lòng các ngôi sao như thế nào.
Nói tóm lại là ông ta đã giải thích được sự sinh ra các nguyên tố của Vũ trụ