TRÒ CHUYỆN VỚI TRỊNH XUÂN THUẬN - Trang 27

phụ thuộc vào sự sản xuất dầu ở Trung - Đông.
Nhưng tổng hợp các proton không phải là việc dễ dàng. Cần phải đốt nóng
nhiên liệu tới hàng chục triệu độ để thắng được lực điện từ có xu hướng
đẩy các proton ra xa nhau và ngăn cản chúng tổng hợp với nhau. Tuy nhiên,
khi đốt nóng tới những nhiệt độ như vậy, vật chất sẽ tan rã thành một đám
mây mù các proton, nơtron và electron mà người ta gọi là “plasma”. Khối
plasma nóng này sẽ giãn nở bởi vì nhiệt độ cao làm cho các hạt chuyển
động mạnh theo mọi hướng. Nhưng sự giãn nở sẽ làm cho nhiệt độ giảm
xuống và các phản ứng hạt nhân sẽ dừng lại. Chúng ta hiện còn chưa tạo
được năng lượng một cách có hiệu quả từ sự tổng hợp hạt nhân, vì chúng ta
còn chưa biết cách nhốt vật chất ở nhiệt độ cực cao trong một thời gian dài.
Những ngôi sao không có vấn đề đó: bởi vì khối lượng và lực hấp dẫn cực
lớn của nó ngăn cản không cho vật chất quá nóng giãn nở.
Trong thời gian đi trượt tuyết ở Aspen, bang Colorado, Spitzer đã nảy ra ý
tưởng nhốt plasma bằng từ trường. Thật không may là ý đồ này của Spitzer
đã không thực hiện được, nhưng nó đã là điểm xuất phát cho những nghiên
cứu về tổng hợp plasma trên toàn thế giới. Vấn đề này hiện nay vẫn đang
tiếp tục được nghiên cứu rất sôi nổi và Princeton là một trong số những
trung tâm lớn.