Jacques Vauthier
Trò chuyện với Trịnh Xuân Thuận
Phạm Văn Thiều dịch
Phần 1
Thưa ông Thuận, chúng ta sắp nói tới lĩnh vực nghiên cứu của ông, khoa
học vật lý thiên văn, nhưng đặc biệt là về con đường đã dẫn ông tới môn
khoa học đó. Ông sinh ở Việt Nam năm 1948 và rời đất nước này vào năm
1966 để theo đuổi sự nghiệp học tập rất xuất sắc tại hai trường Đại học về
khoa học lớn nhất của Mỹ. Những đảo lộn diễn ra ở nước ông vào thời
điểm đó có một ảnh hưởng trực tiếp nào tới cuộc đời ông không?
Tất nhiên là có rồi. Tôi sinh ra ở Hà Nội, thủ đô hành chính của Bắc Kỳ
thời đó. Ông biết đấy, dưới chế độ thực dân của Pháp, Việt Nam được phân
chia thành ba kỳ: Bắc kỳ, Trung kỳ và Nam kỳ. Trong suốt thời ấu thơ của
tôi, cuộc kháng chiến chống thực dân của ông Hồ Chí Minh đang vào hồi
quyết liệt nhất. Tôi không có nhiều kỷ niệm về giai đoạn này vì tôi còn quá
nhỏ, nhưng tôi còn nhớ rõ năm 1954, năm cha mẹ tôi đã bỏ lại tất cả, rời
miền Bắc di cư vào Nam. Thực tế, sau thất bại của Pháp ở Điện Biên Phủ,
thất bại đặt dấu chấm hết cho chế độ thực dân Pháp, hiệp định Giơnevơ
chia Việt Nam thành hai miền, lấy vĩ tuyến 17 làm giới tuyến. Chế độ cộng
sản của ông Hồ Chí Minh được xác lập ở miền Bắc và chế độ thân Mỹ của
ông Ngô Đình Diệm ở miền Nam. Hiệp định cũng đã dự liệu sẽ tiến hành
tổng tuyển cử để bầu ra một chính phủ duy nhất cho cả nước.
Phải chăng đó là những sự kiện đã đưa ông tới Sài Gòn và theo học trung
học tại đó?
Đúng thế, và cha tôi, một viên chức cao cấp của chính quyền cũ, đã phải
làm lại từ số không. Ban đầu, ông định cư tại Nha Trang, một thành phố
biển nhỏ. Tại đây tôi theo học tại trường Yersin. Sau đó cha tôi được vào
Sài Gòn và ở đây tôi học trung học tại trường Jean-Jacques Rousseau,
nguyên là trường Chasseloup Laubat.
Theo như tôi hiểu thì ông đã từng là một học sinh xuất sắc?
Tôi tốt nghiệp tú tài loại “giỏi” vào năm 1966. Quả đúng tôi là một học
