TRÒ CHUYỆN VỚI TRỊNH XUÂN THUẬN - Trang 75

thì hoàn toàn khác, trong đó tất cả đều chuyển động tròn.
Chỉ có điều chúng ta không cảm nhận được sự co giãn của không gian và
thời gian trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta, bởi vì không có những
trường hấp dẫn lớn trên Trái Đất (lực hấp dẫn của Trái Đất nhỏ hơn của
Mặt Trời 28 lần) và chúng ta lại chuyển động với vận tốc nhỏ hơn nhiều so
với vận tốc ánh sáng. Thậm chí nếu bạn có đi bằng máy bay siêu thanh
Concord thì cũng chỉ nhanh hơn một phần triệu vận tốc ánh sáng một chút.
Với trường hấp dẫn và những vận tốc trên Trái Đất, thì những biến dạng
của thời gian và không gian là rất nhỏ và không thể cảm nhận được. Tôi sẽ
cho ông một ví dụ. Lực hút của Trái Đất tác dụng lên chúng ta biến thiên
theo quy luật tỷ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng ta và
tâm Trái Đất. Do đó, lực hấp dẫn tác dụng lên một người nào đó ở độ cao
cỡ tháp Eiffel sẽ nhỏ hơn khi ở chân tháp, hay đối với người sống ở tầng
trên cùng của một tòa nhà cao tầng sẽ nhỏ hơn so với người ở tầng trệt. Lực
hấp dẫn nhỏ hơn có nghĩa là thời gian sẽ co ngắn lại và trôi nhanh hơn. Về
nguyên tắc, người ở trệt sẽ sống dài hơn so với người sống ở tầng trên
cùng. Nhưng sự khác biệt đó về thời gian được tích tụ cả một đời người
cũng rất nhỏ, chỉ cỡ một phần tỷ giây mà thôi. Nghĩa là chỉ hơn nhịp đập
của quả tim một chút! Thật may thay, bởi vì nếu không như thế, chắc chắn
sẽ có một cuộc khủng hoảng về chỗ ở: sẽ chẳng có ai muốn sống ở những
tầng cao nữa!
Xin nêu một ví dụ khác. Thời gian sẽ chậm lại đối với người chuyển động
so với thời gian của người người đứng yên. Chẳng hạn, những người tập
chạy hàng ngày sẽ làm chậm lại quá trình già đi của mình so với những
người khác. Một giây đối với một người chạy với tốc độ 1m/s sẽ tương
đương với 1,000000000000000005 giây (số đầu tiên khác 0 nằm ở vị trí thứ
mười tám sau dấu phẩy) của người đứng yên. Sự khác biệt như thế là không
thể cảm nhận được, ngay cả với những đồng hồ nguyên tử tinh xảo nhất.
Như vậy, chúng ta không thể cảm thấy tính co giãn của thời gian và không
gian trong cuộc sống hàng ngày vì những biến dạng của chúng là quá nhỏ
bé. Điều này thật là may mắn đối với sự cân bằng tâm lý của chúng ta: bởi