những hệ thống khác - những hòn “đảo - vũ trụ” khác - nằm xa bên ngoài
thiên hà của chúng ta. Nhưng đây chỉ là sự tự biện triết học thuần túy: còn
phải chứng minh nó một cách khoa học. Edwin Hubble chính là người đã
tìm thấy chìa khóa giải quyết vấn đề đó. Bằng cách dùng các sao xêpheit
trong tinh vân Andromede (Tiên nữ), ông đã xác định được rằng tinh vân
này cách chúng ta 2 triệu năm ánh sáng, tức là nằm ngoài giới hạn của
Ngân Hà. Xin ông lưu ý rằng ánh sáng từ Andromede tới các kính thiên văn
của chúng ta ngày hôm nay đã bắt đầu cuộc hành trình của mình từ lúc loài
người mới chập chững những bước đầu tiên, khi mà người đầu tiên xuất
hiện trên Trái Đất. Trực giác thiên tài của Kant về các hòn đảo – vũ trụ đã
được chứng minh là chính xác. Từ đó, thế giới ngoài thiên hà không ngừng
được mở rộng. Ngày hôm nay, Ngân Hà của chúng ta lạc giữa 100 tỷ các
thiên hà khác của Vũ trụ quan sát được, với bán kính kéo dài tới 15 tỷ năm
ánh sáng. Con người trở nên vô cùng nhỏ bé trong không gian. Chúng ta
chẳng qua chỉ là một điểm nhỏ trong vũ trụ.
Theo cách tương tự, con người trở nên cũng vô cùng nhỏ bé trong thời
gian. Điều này không hề làm chúng ta ngạc nhiên, vì không gian luôn đi
đôi với thời gian và chúng liên hệ với nhau thông qua vận tốc ánh sáng. Để
chứng minh cho ông thấy sự nhỏ nhoi của lịch sử loài người so với lịch sử
Vũ trụ, tôi xin giới thiệu với ông một lịch sử vũ trụ của Carl Sagan, trong
đó 15 tỷ năm của Vũ trụ được nén lại còn 1 năm. Big Bang xảy ra vào ngày
1 tháng giêng. Sự hình thành Ngân Hà của chúng ta diễn ra vào ngày 1
tháng 4. Mãi đến ngày 9 tháng 9 hệ Mặt Trời mới được hình thành. Tế bào
sống đầu tiên xuất hiện trên Trái Đất vào ngày 25 tháng 9. Những hóa thạch
cổ nhất (của vi khuẩn và tảo lam) có “niên đại” ngày 9 tháng 10. Giới tính
được sáng chế bởi các vi sinh vật vào ngày 1 tháng 11.
Toàn bộ quá trình tiến hóa tới con người diễn ra trong tháng cuối cùng
trong năm. Những con cá và động vật có xương sống đầu tiên bước ra sân
khấu ngày 19 tháng 12. Những con côn trùng đầu tiên xuất hiện ngày 21
tháng 12. Cây cối đầu tiên xuất hiện – ngày 23 tháng 12, những con khủng
long đầu tiên – ngày 24 tháng 12, những động vật có vú đầu tiên – ngày 26
tháng 12, những con chim đầu tiên – ngày 27 tháng 12. Ngày 28 tháng 12