theo lời chú thích ‘Bạn có thể đọc một trăm trang. Nếu cảm thấy sẵn sàng
đọc tiếp, bằng không, bạn có thể trả sách và lấy lại tiền” – chỉ đọc thử một
trăm trang.
Sự thật là hầu hết những cuốn sách đã bán đều bị trả lại. Thậm chí người ta
còn không đọc được đến một trăm trang. Và nhà xuất bản bị thua lỗ, nhưng
chẳng hề gì, bởi vì Gurdjieff đều trả lại tiền nên nhà xuất bản cũng chẳng ý
kiến vì đó là tác phẩm của ông ấy. Ông ấy nói với nhà xuất bản: “Việc này
không liên quan đến anh. Anh có thể có đủ chi phí của mình, nhưng đây là
cách tôi muốn làm với cuốn sách của mình. Trừ khi ai đó đọc đủ một trăm
trang, anh ta mới đủ tư cách sở hữu nó. Sau khi đọc một trăm trang, nếu sẵn
sàng đọc tiếp, dù chỉ một trang trong số chín trăm trang còn lại, anh ta sẽ
không trả lại cuốn sách”.
Và Gurdjieff tiêu tốn cho cuốn sách không vì một lý do nào cả. Cuốn sách
không có giá, giá tiền được quyết định theo từng người mua. Đó là một ý
tưởng vĩ đại của Gurdjieff. Có người, ông đòi một ngàn đô-la; còn có
người, ông lại cho không. Giá tiền được quyết định theo đối tượng khách
hàng, không phải theo nội dung cuốn sách.
Người đàn ông này luôn nghĩ ra những điều hay ho. Đối với người thực sự
quan tâm đến sách, bạn không nên tính toán tiền bạc. Cuốn sách phải được
trao tặng như là một món quà vì anh ta xứng đáng với nó. Còn đối với
người có quá nhiều tiền, và sẽ “đốt tiền” ở Monte Carlo hay tại một sòng
bạc nào đó, sao lại không bán với giá một ngàn đô-la? Và cũng có những
người sẽ chỉ mua nếu cuốn sách có giá mười ngàn đô-la, nếu thấp hơn mức
đó, họ sẽ thấy không xứng đáng.
Các học trò của ông cứ hỏi: “Sách phải có giá, thầy có thể ấn định mức giá
cho nó. Nhưng thầy lại ngồi ở hiệu sách và bán sách theo khách hàng. Thầy
định bán sách hay mua khách hàng?”. Và cuốn sách thực sự được viết theo
cách đó. Không có cuốn sách nào từng được viết theo cách như thế – và tôi
