là người tạo ra hệ thống – ông ấy chỉ là một tấm gương soi. Ông ấy chỉ mô
tả cuộc sống theo cách vốn có của nó. Khuôn mặt của bạn thay đổi, tấm
gương sẽ phản chiếu điều đó; bạn đang yêu, tấm gương sẽ phản chiếu điều
đó; khoảnh khắc tiếp theo, bạn trở nên đầy thù hận, tấm gương cũng sẽ
phản chiếu hình ảnh đó. Tấm gương không gây khó hiểu, nó phản ánh sự
thật.
Aristotle không giống như tấm gương, ông ấy là một bức ảnh chết. Nó
không thay đổi, không dịch chuyển với cuộc sống. Đó là lý do Aristotle cho
rằng có điều gì đó khiếm khuyết ở con người tên Heraclitus này, khiếm
khuyết trong tính cách. Đối với Aristotle, tâm trí phải rõ ràng, có hệ thống,
có lý trí; logic phải là mục tiêu của cuộc sống và bạn không được hòa lẫn
với những thứ đối lập. Nhưng ai hòa lẫn chúng? Heraclitus không hòa lẫn
chúng.
Chúng hiện hữu ở đó, hòa vào nhau. Heraclitus không có trách nhiệm về
việc đó. Và làm cách nào bạn có thể tách rời chúng nếu tự chúng đã hòa vào
nhau? Đúng là trong sách giáo khoa, bạn có thể làm được, nhưng những
cuốn sách đó là giả. Về cơ bản, một tuyên bố logic là giả bởi vì nó không
thể là tuyên bố về cuộc sống. Và một tuyên bố về cuộc sống sẽ không logic
bởi vì cuộc sống tồn tại thông qua những mâu thuẫn.
Bệnh tật không có gì là tồi tệ. Qua bệnh tật bạn mới khỏe mạnh trở lại. Mọi
thứ gắn kết trong mối hài hòa – đó là lý do vì sao Heraclitus bị gọi là kẻ khó
hiểu. Hẳn Lão Tử sẽ hiểu ông ấy một cách sâu sắc, nhưng Aristotle thì
không. Tiếc thay, Aristotle lại là nhà triết học, nhà tư tưởng vĩ đại nhất của
Hy Lạp. Và thật đáng tiếc hơn nữa khi tư tưởng Hy Lạp lại là nền móng của
tư tưởng phương Tây.
Vậy thông điệp của Heraclitus là gì, thông điệp sâu sắc nhất? Hãy hiểu để
bạn có thể làm theo. Ông ấy không tin vào sự vật, ông ấy tin vào quá trình –
đối với ông ấy, quá trình là tối thượng. Và nếu quan sát thật kỹ, bạn sẽ nhận
thấy rằng sự vật không tồn tại trên thế giới này; mọi thứ đều là một quá
