xứng đáng. Và trong sáu năm, ngài đã thực hành mọi phương pháp khổ
hạnh, mọi phương pháp thiền, yoga, tất cả, và không có gì xảy ra. Do đó,
ngài nói: “Giờ không còn gì khác ngoài cái chết. Không còn gì để đạt đến,
và mọi ý nghĩ về thành tựu đều vô nghĩa; khát vọng của con người chỉ là
phù phiếm”.
Cho nên ngài đã từ bỏ mọi cố gắng vào đêm hôm đó. Ngài ngồi dưới gốc
cây, thư giãn, thả lỏng, không mục tiêu, không có nơi để đi, không có gì cần
đạt đến, không có gì xứng đáng để hướng tới. Khi bạn ở trong trạng thái đó,
tâm trí sẽ thả lỏng, không tương lai, không khát vọng, không mục tiêu,
không nơi nào để đi, vậy phải làm gì? Ngài chỉ đơn giản ngồi đó, giống như
thân cây. Ngài ngủ cả đêm hôm đó; và sáng ra, ngài nói rằng lần đầu tiên
trong đời ngài thực sự ngủ, bởi vì nếu có nỗ lực, nỗ lực đó sẽ tiếp diễn trong
cả giấc ngủ. Những người kiếm tiền và theo đuổi đồng tiền sẽ tiếp tục thấy
mình đang đếm tiền trong cả giấc mơ. Những người theo đuổi quyền lực
chính trị sẽ tiếp tục tham gia các cuộc bầu cử ngay cả trong giấc mơ. Các
bạn đều biết rằng khi tham dự một kỳ thi đại học, thì trong giấc ngủ, bạn
cũng mơ thấy mình đang dự thi; cứ lặp đi lặp lại hình ảnh bạn đang ngồi trả
lời các câu hỏi trong phòng thi. Cho nên dù là nỗ lực gì thì nó sẽ tiếp diễn
trong cả giấc ngủ, và luôn luôn tồn tại nỗ lực cho điều gì đó.
Đêm đó không có nỗ lực. Đức Phật nói: “Ta đã ngủ lần đầu tiên trong hàng
triệu kiếp sống. Đó là đêm đầu tiên ta ngủ”. Giấc ngủ đó trở thành
samadhi (Định). Và khi thức dậy vào buổi sáng, Đức Phật nhìn thấy ngôi
sao cuối cùng biến mất. Ngài thực sự nhìn. Lần đầu tiên, đôi mắt Đức Phật
giống như một tấm gương soi, không chứa đựng điều gì, chỉ trống rỗng,
không có gì phản chiếu. Ngôi sao cuối cùng biến mất, và Đức Phật nói:
“Cùng với ngôi sao đang biến mất đó, ta cũng biến mất. Ngôi sao biến mất
và ta cũng biến mất” bởi vì cái tôi chỉ tồn tại bằng nỗ lực. Nếu bạn nỗ lực,
cái tôi sẽ được nuôi dưỡng, bạn đang làm một việc gì đó, bạn đang tìm đến
một nơi nào đó, bạn đang tìm cách đạt được điều gì đó. Vậy thì khi không
có nỗ lực, làm sao bạn có thể tồn tại?
