mơ thấy nó trở thành Trang Tử. Nên giờ ta thấy khó hiểu. Ta là ai? Là
Trang Tử hay là bướm?
Nếu Trang Tử có thể mơ mình biến thành bướm, con không thể loại bỏ khả
năng một con bướm nép mình bên bụi hồng và mơ trở thành Trang Tử. Ai
có thể ngăn cản được điều đó? Và câu hỏi đặt ra là ta đã tỉnh dậy, hay con
bướm kia đang mơ thấy mình là Trang Tử? Các con hãy nói cho ta biết ta là
ai – là bướm hay Trang Tử?
Tất cả học trò của ông đều không thể thốt nên lời. Họ biết nói gì đây?
Người đàn ông này cứ tìm thấy những điều vô lý. Hàng triệu người suốt
hàng triệu năm đã mơ, nhưng không ai đặt câu hỏi như thế. Bạn đã mơ,
nhưng bạn chưa bao giờ đưa ra một câu hỏi tương tự? Rằng khi bạn tỉnh
giấc, có thể đó là thời điểm bắt đầu của một giấc mơ mới.
Điều gì khiến bạn tin chắc rằng mình không đang mơ? Trong giấc mơ, bạn
chắc chắn rằng mình là bướm, và giờ bạn cũng chắc chắn rằng mình là
Trang Tử. Cả hai trường hợp, bạn đều chắc chắn. Trên thực tế, khi bạn tỉnh
giấc, khả năng nghi ngờ là có thật, bạn có thể nghi ngờ; nhưng khi bạn đang
mơ, thậm chí chẳng có gì phải nghi ngờ, không gì cả, không một chút thắc
mắc nào – bạn chỉ đơn giản là bướm.
Trang Tử nói:
– Các con hãy ngồi xuống, chiêm nghiệm và tìm ra câu trả lời rằng ta là ai?
Tất cả nhìn nhau – làm thế nào để chiêm nghiệm về điều đó, để nghĩ về
điều đó? Đó là việc không thể nghĩ được, nó vượt ngoài khả năng của tâm
trí.
Trở về từ làng bên, học trò thân cận nhất của Trang Tử, chứng kiến sự việc
Trang Tử ngồi khóc trên giường, các đồng môn đều nhắm mắt với tâm trí
hoàn toàn bế tắc.
