chỗ của nó.
Vui biết mấy vì đó là sự thật! Là sự thật, cái xứ Marôcua mà Perin đã
bao lần nhắc đến như là một ám ảnh. Từ khi đến nước Pháp, em đã tìm
trên tấm bạt các xe đi qua và những toa goòng nằm trong các ga như thể
em cần thấy các tên ấy để tin tưởng. Marôcua không còn là quê hương
của mộng tưởng lạ lùng, mơ hồ hoặc khó nắm được. Quê hương ấy có
thật!
Trước mắt Perin, nhìn bên kia xóm làng, trên dốc đối diện với chỗ em
ngồi, những ngôi nhà của xưởng máy nổi lên. Nhìn màu sắc các mái nhà.
Perin có thể biết được sự phát triển của nhà nhà máy như có một người
dân địa phương đang kể cho em nghe.
Ở chính giữa và bên bờ sông, có một ngôi nhà xưa bằng gạch và ngói
đen thui. Bên cạnh đó, là một đống ống khói cao và mảnh khảnh đã bị
khói, gió biển và những cơn mưa gặm mòn. Đó là xưởng cũ, xưởng kéo
sợi lanh đã bị bỏ trống từ lâu. Ba lăm năm trước đây, những người có
đầu óc phóng khoáng ở vùng này, khinh khỉnh nói rằng ông tiểu chủ
Vunphran Panhđavoan điên rồ, thuê cái xưởng ấy để sạt nghiệp. Nhưng
ông chẳng những không sạt nghiệp, mà của cải lại đến với ông! Lúc đầu,
rất ít, từng xu, từng xu, rồi hàng triệu, hàng triệu. Nhanh chóng, chung
quanh bà mẹ Rigônhơ (1) ấy lúc nhúc một bầy con. Nhưng đứa lớn, cấu
tạo chưa tốt, áo quần xấu xí, èo uột như mẹ chúng, cũng như thường xảy
ra với những ai đã trãi qua đói khổ. Trái lại, những đứa khác, tuổi trẻ hơn
đều bảnh bao, khỏe mạnh. Chúng quá khỏe, với những bộ quần áo, trang
trí nhiều màu sắc, không còn chút dấu vết gì của túp lều khốn khổ bằng
vôi, hồ hay bằng đất sét của mấy người anh còm cõi trước tuổi. Năm
tháng không in dấu trên những cái trại bằng sắt và những mặt tiền màu
hồng, hay trắng bằng gạch sơn. Chung quanh nhà máy cũ, mấy ngôi nhà
đầu tiên chen chúc trên một đám đất chật hẹp. Những ngôi nhà mới ở
cách nhau khá xa, trên những đồng cỏ bao quanh. Một con đường sắt nối
liền các ngôi nhà mới ấy. Những trụ điện và cả một mạng lưới dây điện
bao bọc nhà máy trong một tấm lưới mênh mông.
