18. Thi nhân đời Đường Đỗ Phủ, tự là Tử Mỹ. "Xuất tái", "Nhập tái"
là tên những bài nhạc phủ đời Hán, một loại quân ca lấy đời sống binh lính
làm đề tài. Đỗ Phủ có 9 bài "Tiền xuất tái" và 5 bài "Hậu xuất tái". Năm
Thiên Bảo cuối, tướng giữ biên ải Kha Thư Hàn tham công đi thảo phạt
Thổ Phồn. Tai nạn chiến tranh và những gánh nặng rơi lên đầu người dân.
"Tiền Xuất Tái" thông qua miêu tả về quá trình mười năm trấn thủ biên
cương của một người lính, mà châm biếm sự hiếu chiến thích mở mang bờ
cõi của Đường Huyền Tông khiến trăm họ phải chịu khổ trong giai đoạn
này. Bài thơ được nhắc đến trong truyện là chương thứ 6 của "Tiền Xuất
Tái". Trong bài, nhà thơ đã dùng thủ pháp "trước giương sau dằn": 4 câu
đầu được viết dưới thể ca dao ngạn ngữ dân dã mà đầy triết lý, dạy làm sao
để luyện binh dụng võ, khắc địch chế thắng; 4 câu sau lại răn làm thế nào
để tiết chế tính hiếu võ, cố tránh giết chóc, toát ra cái ý "buông giáo mới là
võ chân chính".
Nguyên văn:
挽弓當挽強，
用箭當用長，
射人先射馬，
擒賊先擒王。
殺人亦有限，
列國自有疆。
苟能制侵陵，
豈在多殺傷。
Hán Việt:
