mọi phát triển của trí tuệ và tài năng. Nhìn bất cứ tác phẩm nào, ông ta cũng
chỉ thấy có mặt xấu, nghe bất cứ lời nói nào, cũng hiểu lệch đi.
Chẳng may vừa khi ấy lại nổ ra cuộc Cách mạng Pháp. Sự kiện này trở
thành một vũ khí để ông ta thực hiện nhiều việc hết sức bỉ ổi. Nhìn đâu ông
ta cũng thấy có những khuynh hướng cách mạng, ở đâu cũng tưởng tượng
thấy những lời ám chỉ. Ông ta đâm ra đa nghi quá quắt, đến nỗi nghi ngờ cả
chính mình, viết những bức thư tố giác, bịa đặt, giả mạo, kinh khủng khiến
biết bao nhiêu người khổ sở. Lẽ dĩ nhiên là những hành động đó rốt cục
cũng đến tai triều đình. Nữ hoàng rất đỗi kinh ngạc. Viên đại thần phụ mọi
lòng tin cậy đã bị trừng trị đích đáng và bị giáng chức. Nhưng còn có một
thứ hình phạt khủng khiếp hơn nhiều, lộ rõ trên gương mặt của đồng bào.
Đó là lòng khinh miệt sâu sắc của mọi người. Không sao tả xiết nỗi đau khổ
trong tâm hồn con người hiếu danh ấy: lòng kiêu hãnh bị lăng nhục, tham
vọng bị tiêu tan, bao nhiêu hy vọng sụp đổ – tất cả kết hợp lại thành một nỗi
thống khổ vô biên và cuộc đời ông ta đã kết liễu sau những cơn điên loạn
khủng khiếp.
Một trường hợp tiêu biểu nữa cũng đã xảy ra trước mặt mọi người.
Trong số các giai nhân vốn có rất nhiều ở thủ đô phương Bắc của chúng ta,
có một người đẹp vượt hẳn lên hơn tất cả. Nàng là một sự hoà hợp kỳ diệu
giữa vẻ đẹp phương Bắc của chúng ta với vẻ đẹp miền Nam, một viên kim
cương hiếm có trên đời. Cha tôi thú thật rằng suốt đời người chưa hề thấy
một người đàn bà nào có nhan sắc lộng lẫy đến thế. Hình như ở nàng thâu
gồm được tất cả: giàu có, thông minh, tâm hồn đẹp đẽ. Số người ngấp nghé
cầu hôn đông lắm, nhưng đáng chú ý hơn cả có công tước R., người đáng
quý nhất, có trái tim đẹp đẽ nhất trong đám các chàng trai trẻ có dung mạo
tuấn tú, tâm hồn chan chứa những cảm xúc hào hiệp của một trang mã
thượng anh hùng, thật là nhân vật lý tưởng của những thiên tiểu thuyết,
người yêu lý tưởng mà phái đẹp thường mơ ước – một Grandison về đủ mọi
phương diện.
Công tước R. yêu nàng thiết tha, say đắm, và cũng được nàng yêu lại
nồng nàn không kém. Nhưng gia đình nàng lại cho là công tước R. không
