9.
NGƯỜI THẦY ĐẦU TIÊN
•
Chinghiz Aitmatov
(Первый учитель, 1962, Nga)
Tôi mở tung các cửa sổ. Một luồng gió mát lùa vào phòng. Trong ánh
lê minh xanh nhạt đang sáng dần, tôi nhìn kĩ những bản nghiên cứu phác
thảo của bức tranh tôi vừa khởi công làm. Những bức vẽ ấy nhiều lắm và tôi
đã nhiều lần vẽ đi vẽ lại từ đầu. Nhưng bây giờ mà nói đến toàn bộ bức tranh
thì hãy còn sớm. Tôi vẫn chưa tìm được cái chính, cái gì giờ đây đang vụt
đến với tôi một cách bất ngờ, không gì kìm hãm được, mỗi lúc thêm rõ rệt,
với một âm vang mơ hồ khó hiểu trong tâm hồn, tựa như những tia sáng đầu
tiên của buổi lê minh và cứ suy nghĩ, suy nghĩ mãi. Và lần nào cũng đều như
thế. Lần nào tôi cũng lại thấy rõ ràng bức tranh của tôi mới chỉ là một ý đồ.
Tôi vốn không phải là kẻ ưa nói trước hay báo tin cho bạn bè, ngay cả
bạn thân, biết trước về một tác phẩm còn dang dở. Chẳng phải vì tôi quá ư
nâng niu tác phẩm của mình, mà chỉ vì tôi nghĩ khó lòng đoán biết được đứa
bé hôm qua còn nằm trong nôi sẽ lớn lên thành người như thế nào. Nói đến
một tác phẩm dở dang, chưa hoàn thành, cũng khó như thế. Nhưng lần này
tôi rời bỏ nguyên tắc: tôi muốn nói lên cho mọi người nghe thấy, đúng hơn
là trao đổi với mọi người những ý nghĩ của tôi về bức tranh còn chưa vẽ
xong.
Đó không phải là một ý muốn nông nổi. Tôi không thể làm khác, vì tôi
cảm thấy một mình tôi không đủ sức đương nổi gánh nặng này. Câu chuyện
đã làm rung động tâm hồn tôi, câu chuyện đã thúc giục tôi cầm lấy bút vẽ,
tôi thấy nó lớn lao đến nỗi chỉ riêng lòng tôi thôi thì không sao chứa đựng
nổi. Tôi sợ làm sánh mất bát nước đầy, không sao được đến tận tay các bạn.
Tôi muốn mọi người khuyên nhủ giúp tôi, mách bảo tôi cách giải quyết, tôi
