triết lý hùng hồn nói với Hải.
Ngươi già nói có khác. Thực là những câu sấm. Chỉ một tuần lễ sau.
Hải thấy nghiệm ngay. Đời Hải bỗng xảy ra một việc.
Hải có một bà cô không có con cái ở Hàng Rươi. Bà ấy buôn bán và cũng
đủ ăn. Tự nhiên, bà ta ốm, Hải, là cháu đích tôn, chiều nào ăn cơm xong
cũng phải lên hỏi thăm cô. Những em chàng còn bé, không biết gì về thuốc
tây. Chính chàng, chàng phải xem đơn thuốc và phải thân hành đi mua
thuốc cho người bà cô ấy.
Cũng như mọi ngày, chiều nay, Hải ăn cơm nước xong rồi, đội mũ, lần
theo con đường Bờ Hồ, ra Hàng Gai, lên Hàng Cót, rồi rẽ về Hàng Bưởi.
Đến Cống Đục, chàng thấy ở cạnh hiệu sách cũ, một đám người xúm lại
chung quanh một bọn xẩm. Lúc ấy chưa đến chín giờ. Bọn xẩm này chắc
vừa mới bắt đầu họp; và, từ tối, bài hát của họ đương hát là bài hát đầu tiên
vậy. Người bố, mắt lòa mà đỏ chói như là vẫn còn đương chảy máu, bập
bùng một cái đàn bầu đã gẫy cả cần. Hắn chặn đầu gối lên thành đàn và gảy
đến chỗ nào như ý thì cúi mặt xuống chiếu và rung cái đầu lia lịa. Đứa con
gái, cái bụng chảy xuống như cái bụng lợn sề, có ở giữa một cái mặt vàng
ửng và hom hem, hai con mắt thực to và sâu hoắm như hai cánh hoa bẩn
thỉu. Con này hát, và giọng hát của nó rít lên. Còn hai đứa bé con trai- dáng
chừng là em con bé hát xẩm- thì ngồi dựa vào nhau như là hai con vật dữ
tợn; chúng có vẻ mệt nhọc quá, chỉ rinh rinh ngoạm những người đứng
xung quanh.
Một bọn hát xẩm bồn ngừơi. Một gia đình đi kiếm ăn ở cùng đường. Hà
nội đã vơ lấy chúng vào tay và bóp bẹp. Cổ con bé hát xẩm ngư gần tắc. Nó
hát thế này:
...Muốn tắm mát thì lên ngọn sóng đào,
Muốn ăn sim chín thì vào rừng xanh.
Đôi tay em ngứt đôi cành,
Quả chín thì hái, quả xanh thì đừng...
Những con sen, thằng nhỏ ở máy nước gần đấy lắng tai nghe. Nhiều
người đi đường dừng chân lại, nhìn một tí rồi đi. Có mấy cô con gái mặc áo
