Ngày nay, các nhà văn viễn tưởng không còn dựa vào những triển vọng
gần gũi và thực tế của khoa học như một nguồn cung cấp ý tưởng cho họ
như trước đây nữa. Các nhà văn tự tạo ra một nền “khoa học viễn tưởng”
như nhiều nhà nghiên cứu đã gọi, ấy là thành quả của trí tưởng tượng tự
do, phóng túng. Những tư tưởng khoa học ngày càng thâm nhập sâu vào
viễn tưởng, các ý tưởng ấy chưa hề được tạo lập rõ ràng, minh xác, mà chỉ
có những khái niệm khái quát nhất về các kết quả thực tiễn của chúng.
Chẳng hạn, những quan điểm về bản chất của thời gian và không gian, về
vật chất và năng lượng, về một loạt vấn đề của hóa học, sinh học, điều
khiển học, tin học. Nhiều khi các nhà văn dường như bổ sung cho khoa học,
đưa vào đó những khái niệm hư cấu mà có vẻ như sẽ được phát hiện ra
trong tương lai. Song những khuôn khổ của tưởng tượng không phải là vô
hạn. Tưởng tượng không thể trái với những quy luật căn bản của tự nhiên,
vì vậy khoa học viễn tưởng khác hẳn sự suy đoán tùy tiện.
Văn học khoa học viễn tưởng cố gắng chỉ ra nhiều khía cạnh của tương
lai vẫn còn đang ẩn khuất sau tấm màn thời gian. Không phải vô cớ mà các
nhà tương lai học, các nhà bác học chuyên dự báo tương lai, luôn luôn theo
sát các tác phẩm viễn tưởng, vì họ cho rằng nhà văn khoa học viễn tưởng
có thể “mô hình hóa” tương lai.
* * *
Loài người hi vọng về một tương lai hòa bình, hạnh phúc, một tương lai
không có chiến tranh, không có tội ác. Muốn vậy, người ta phải nghĩ ra một
thiết bị nào đó có thể làm vô hiệu hóa các loại vũ khí bằng cách biến chúng
trở thành gỉ sắt trong nháy mắt. Khi ấy, loài người sẽ có được một vũ khí
hòa bình hiệu nghiệm chống lại được mọi thứ vũ khí chiến tranh. (“Chất
làm gỉ”).
Xã hội tương lai bảo đảm quyền mưu cầu hạnh phúc, quyền được bảo
đảm an ninh cho mọi người. Khái niệm giết chóc không còn tồn tại nơi tâm
thức con người nữa. Những mệnh lệnh tội ác của quá khứ, của những xã
