cũng thấy một dải đồng bằng màu nâu hung khắc khổ trải rộng bát ngát; lác
đác trên đồng bằng thấy những nấm đất nhô nhô lên và mấy con quạ hôm
qua bay lượn. Xa xa ở phía trước thấy trăng trắng mấy cái tháp chuông và
những ngôi nhà gỗ của một làng nào đấy: hôm nay là ngày chủ nhật, dân
Ucraina ngồi nhà nấu nướng các thức ăn - có thể thấy rõ như vậy khi nhìn
những làn khói bốc lên từ tất cả các ống khói và hòa lại thành một tấm màn
trong suốt màu xám xanh lơ lửng trên thôn. Ở những khoảng cách giữa các
nhà và phía sau nhà thờ thấy xanh xanh một dòng sông, và bên kia sông,
cảnh vật chìm dần trong sương mù. Nhưng không có cái gì khác hôm qua
cho bằng con đường. Thay cho con đường là một cái gì rộng rãi, phóng
khoáng, dũng mãnh phi thường chạy dài trên thảo nguyên; đó là một dải
thẳng màu xám, phẳng phiu và phủ bụi như mọi con đường khác, nhưng
rộng đến mấy chục mét. Chiều rộng thênh thang của nó khiến cho Iegoruska
băn khoăn và gợi lên trong trí nó những ý nghĩ hoang đường. Ai vẫn thường
đi trên con đường này? Ai đi mà đường phải rộng như thế? Thật khó hiểu
và kỳ dị. Quả có thể nghĩ rằng ở trên đất Nga này vẫn còn những con người
khổng lồ như Ilya Murométx và Xolovây Radbôiních
[55]
, và những con
tuấn mã khổng lồ của các tráng sĩ vẫn chưa tuyệt giống. Iegoruska nhìn con
đường mà mường tượng như nghe tiếng bánh xe lăn ầm ầm của sáu chiếc
xe ngựa cao như kiểu xe trên những hình vẽ trong cuốn thánh sử đang xếp
thành hàng ngang phóng nhanh; mỗi chiếc xe như vậy thắng sau con ngựa
bất kham phi lồng lên, những đôi bánh xe cao tung bụi mù trời, và người
cầm cương là những nhân vật mà ta vẫn thường trông thấy trong những giấc
mơ hay ta vẫn tưởng tượng ra khi đang có một tâm tư huyền thoại. Vả lại
những hình ảnh sẽ ăn ý biết bao nhiêu với thảo nguyên và con đường rộng
thênh thang này, nếu những nhân vật ấy có thật!
Bên phải, suốt dọc đường đều có những cột điện tín hai dây. Càng xa càng
nhỏ dần đi, dãy cột điện tín này chạy đến làng thì mất hút sau các ngôi nhà
và các rặng cây, rồi lại hiện ra trong khoảng xa màu tím nhạt thành những
cái que nhỏ và mảnh giống như những cây bút chì cắm xuống đất. Trên dây
