những điều kỳ lạ, đã chém giết, đốt cháy các thành phố, đã truyền bá những
đạo giáo mới và chiếm đoạt các vương quốc bao la...
Các cuốn sách ông gửi đã đem lại sự hiểu biết uyên thâm cho tôi. Tất cả
những gì trí tuệ không biết mệt mỏi của nhân loại đã tạo ra qua hàng bao
thế kỷ đã chứa đựng vào trong sọ não bé nhỏ của tôi. Tôi biết rằng, tôi uyên
bác hơn tất cả các người.
Tôi coi khinh các cuốn sách của ông, coi khinh sự uyên bác, coi khinh tất cả
mọi lạc thú trên đời. Tất cả đều nhỏ nhen, vô nghĩa, mau chóng phai tàn, tất
cả đều hư vô, đánh lừa thị giác như một ảo ảnh. Dù cho các người có kiêu
hãnh, thông thái và đẹp đẽ đến đâu rồi cái chết cũng sẽ xóa sạch các người
khỏi mặt đất như những con chuột cống, và cả con cháu của các người, cả
lịch sử và sự bất tử của các thiên tài cũng sẽ bị đóng băng khô lạnh hoặc là
bị thiêu cháy cùng với quả đất này.
Các người đã mất trí và đang đi theo con đường sai lạc. Các người nhầm
tưởng sự giả dối là sự thật, nhầm tưởng cái xấu xa là cái đẹp. Các người sẽ
ngạc nhiên sửng sốt nếu vì một lý do nào đấy các cây táo, cây cam không
cho ta quả chín mà lại mọc ra những con ếch, con tắc kè hoặc là hoa hồng
lại tỏa ra mùi mồ hôi của con ngựa; còn tôi thì kinh ngạc thấy các người đã
đánh đổi bầu trời lấy mặt đất. Tôi không muốn hiểu các người nữa.
Để chỉ rõ cho ông thấy một cách cụ thể sự khinh bỉ của tôi đối với những gì
các người đang dựa vào mà sống, tôi tuyên bố từ chối không nhận số tiền
hai triệu đồng mà ngày xưa tôi đã từng mơ tưởng đến như mơ tưởng một
thiên đường và bây giờ thì tôi khinh bỉ. Để tước đoạt quyền lấy số tiền đó,
tôi sẽ ra khỏi nơi đây năm giờ trước thời hạn đã định và bằng cách ấy tôi sẽ
vi phạm điều giao ước với ông...”
Đọc xong bức thư, lão chủ nhà băng đặt tờ giấy xuống bàn và hôn lên đầu
con người lạ lùng, lão ta khóc và bước ra khỏi ngôi nhà. Chưa từng bao giờ,
ngay cả sau khi bị thua đầu cơ chứng khoán, lão lại tự cảm thấy khinh bỉ
