Tiết trời vào mùa đông. Bị đuổi khỏi gian gác xép, bác ngủ ở dưới gầm xe
bò trong nhà để xe. Vì trời mưa suốt hai mươi bốn ngày liền nên nước tràn
ra khỏi cống rãnh và nhà để xe bị ngập.
Ngồi xổm trên chiếc xe của mình, trên mực nước hôi thối, làm bạn với
nhện, chuột và mèo đói, bác suy nghĩ trong bóng tối. Cả ngày chẳng có gì
ăn và cũng không còn đâu ra bao tải của người bán hạt dẻ để đắp nữa, bác
nhớ lại hai tuần trước đây Nhà nước đã chu cấp cho bác thức ăn và chỗ ở.
Bác ước ao số phận những người tù, không phải chịu đói rét và bác nảy ra
một ý nghĩ:
- Ta biết ối mánh khoé đi rồi, sao ta lại không dùng đến nó ?
Bác đứng dậy và đi ra ngoài phố. Mới chưa tới mười một giờ khuya. Trời
rét buốt và tối đen. Mưa bụi rơi, còn lạnh thấu xương hơn cả mưa thường.
Khách bộ hành thưa thớt lặng lẽ đi sát vào tường.
Cranhcơbiơ đi dọc theo nhà thờ Xanh Ơtxtasơ và vòng vào phố
Môngmart'rơ. Đường phố vắng vẻ. Một viên cảnh binh đứng sừng sững
trên vỉa hè, phía ngoài gian giữa nhà thờ, dưới ngọn đèn ga, và người ta
nhìn thấy những giọt mưa li ti đỏ quạch rơi quanh ngọn đèn và trên chiếc
mũ trùm đầu của hắn. Hắn có vẻ rét cóng, nhưng hoặc vì thích ánh sáng
hơn bóng tối, hoặc vì đã mệt lử do đi nhiều nên hắn đứng dưới cây đèn và
có lẽ lấy nó làm bầu bạn. Ngọn đèn leo lắt này là chỗ dựa duy nhất của hắn
trong đêm khuya cô quạnh. Hắn đứng im như thế, trông không còn ra hình
người nữa. Trên vỉa hè ướt sũng như một cái hồ, đôi bốt phản chiếu đã kéo
dài hình dáng hắn về phía dưới nên trông đằng xa hắn như một con quái vật
ngập cạn nửa mình ngâm dưới nước. Nhìn gần hơn, với chiếc mũ trùm đầu
và khẩu súng cầm tay, hắn có vẻ như một tu sĩ và một nhà binh. Những nét
thô kệch trên khuôn mặt hắn còn được bóng chiếc mũ trùm phóng đại,
trông bình thản và buồn bã. Vành ria mép dày, ngắn, điểm bạc. Đó là viên
