bồi thẩm ở cuối phòng, ngực đeo huân chương. Một bức tượng bán thân
của nước Cộng hoà và bức tượng chúa Kitô đóng đinh câu rút treo cao
trong phòng xử án, do đó mà tất cả những luật thần thánh và luật người đời
đều treo trên đầu bác Cranhcơbiơ. Bác thấy mình khiếp sợ là đúng. Không
hề có chút đầu óc triết học, bác không tự hỏi xem ý nghĩa của bức tượng
bán thân và của cây thánh giá đó là gì, và bác không tìm hiểu xem Giêxu và
Marian([20]) ở Toà án có nhất trí với nhau không. Tuy nhiên, đó lại là vấn
đề cần phải suy nghĩ, vì cuối cùng giáo lý của Giáo hoàng và luật giáo hội
trên nhiều điểm đối lập với Hiến pháp nước Cộng hòa và bộ Dân luật. Luật
Giáo hội chưa bị huỷ bỏ như người ta biết, cũng như xưa kia nhà thờ dạy
rằng, chỉ có chính quyền đã được nhà thờ phê chuẩn mới là hợp pháp. Thế
nhưng nước Cộng hoà Pháp vẫn cho nó không lệ thuộc vào quyền lực của
Giáo hoàng. Cranhcơbiơ có thể nói phần nào đúng:
- Thưa chư vị quan toà, tổng thống Lubê không được xức dầu thánh nên
bức tượng chúa Kitô treo trên đầu các ông không thừa nhận các ông qua tổ
chức Hội nghị Giám mục và Giáo hoàng. Hoặc là bức tượng đứng đấy để
nhắc nhở các ông về quyền của nhà thờ, nó làm lu mờ quyền của các ông,
hoặc là sự có mặt của nó không có chút ý nghĩa gì chính đáng.
Về điểm này ông chánh án Burisơ có lẽ sẽ trả lời:
- Bị cáo Cranhcơbiơ, các triều vua nước Pháp luôn luôn bất hoà với Giáo
hoàng, Guyôm đơ Nôgarê ([21]) bị rút thép thông công cũng không từ bỏ
chức vị của mình là mấy. Chúa Kitô ở phòng xử án không phải là chúa Kitô
của Grêgoa VII ([22]) và của Bônifaxơ VIII ([23]). Đó là, nếu anh muốn,
chúa Kitô trong Kinh thánh, người không biết một chữ nào về luật giáo hội
và không bao giờ nghe nói đến những giáo lệnh kỳ lạ.
Và bấy giờ Cranhcơbiơ có thể tuỳ ý trả lời:
- Chúa Kitô trong Kinh thánh là một kẻ vô chính phủ. Hơn nữa, Chúa đã
chịu một hình phạt mà từ 1900 năm đến nay tất cả dân thiên chúa giáo đều
