bản nôm cũ, thì chúng tôi cũng thích xuống dưới, chứ không tự tiện mà đổi
nguyên-văn đi. Chủ-ý của chúng tôi là muốn giữ cho đúng như các bản cũ,
chứ không muốn làm cho hay hơn.
Truyện Thúy Kiều này nguyên lúc đầu tác-giả nhan là : « ĐOẠN-
TRƯỜNG TÂN-THANH
斷腸新聲 » Sau nghe đâu ông Phạm Quí Thích
đổi lại là : « KIM, VÂN, KIỀU TÂN-TRUYỆN
金雲翹新傳 ». Nhưng vì
trong truyện chỉ có Thúy Kiều là vai chính, còn Kim Trọng và Thúy Vân là
vai phụ cả. Nếu đề như vậy, thì e không hợp lẽ. Vả chăng tục thường gọi là
truyện Kiều, thì chi bằng ta cứ theo thói thường mà nhan là Truyện Thúy
Kiều, rồi ở dưới đề thêm tên cũ « ĐOẠN-TRƯỜNG TÂN-THANH », gọi
là để tỏ cái ý tồn cổ.
Song đấy là nói về phần hình-thức ở bề ngoài, còn về phần tinh-thần
văn-chương trong truyện Thúy Kiều, thì sau này chúng tôi sẽ đem ý-kiến
riêng mà bày-tỏ ra đây, họa may có bổ-ích được điều gì chăng. Vậy trước
hết xin lược-thuật cái tiểu-sử của tác-giả để độc-giả hiểu rõ tác-giả là người
thế nào.
Tác-giả húy là Du
攸, tự là Tố-như 素如, hiệu là Thanh-hiên 清軒, biệt
hiệu là Hồng-sơn Liệp-hộ
鴻山獵戶, quán tại làng Tiên-điền, huyện Nghi-
xuân, tỉnh Hà-tĩnh, con thứ bảy ông Hoàng-giáp Xuân-quận-công Nguyễn
Nghiễm, làm thủ-tướng Lê-triều. Bác ruột là ông Nguyễn Huệ cùng anh là
ông Nguyễn Khản đều đỗ tiến-sĩ, làm quan đồng thời. Ông Nguyễn Khản
làm đến Lại-bộ Thượng-thư, sung chức Tham-tụng. Còn người anh thứ hai
là Điều-nhạc-hầu, húy là Điều, làm Trấn-thủ Sơn-tây. Cả nhà, cha con, chú
bác, anh em, đều là người khoa-giáp, làm quan to đời nhà Lê.
Tố-như tiên-sinh là con bà trắc-thất, người huyện Đông-ngạn, tỉnh
Bắc-ninh, tên là Thấn
殯. Bà sinh được bốn người con trai tên là Trụ 伷, Nệ
儞, Du 攸 (tức là tiên-sinh) và Ức 億. Tiên-sinh sinh vào ngày nào, thì nay
