TỪ ẤP CHIẾN LƯỢC ĐẾN BIẾN CỐ TẾT MẬU THÂN, NHỮNG HỆ LUỴ LỊCH SỬ TRONG CHIẾN TRANH VIỆT NAM - Trang 21

vinh”, miễn là chính phủ thay đổi đường lối. Và như vậy, theo ý tôi, những
khuyến cáo có tính mệnh lệnh của tòa Đại Sứ Mỹ ép ông Diệm phải bổ
nhiệm những người chống ông vào trong chính phủ, và cổ võ một cuộc
điều tra của quốc hội theo kiểu Mỹ xem ra rất không xác đáng. Theo thiển
ý của tôi, cuộc đọ sức thực sự lúc ấy là ở thôn xã. Những vấn đề căn bản
hơn nằm ở đó.” [26]
Nhận xét của Colby được ghi nhận như sau khi ông tới thăm các vùng thôn
quê Việt Nam: “Đường xá được mở lại. Số trường học tăng nhanh ở thôn
quê. Chương trình ngũ niên xịt thuốc diệt muỗi được khởi sự để thanh toán
bệnh sốt rét rừng. Sức sản xuất lúa gạo bắt đầu tăng... Những tiến bộ về
kinh tế, xã hội lúc đó đã xuống đến nông thôn... Đặc biệt kế hoạch “Khu trù
mật” năm 1959, là kế hoạch được ông Diệm nâng niu nhất, bắt đầu với
nhiều hứa hẹn. Những “đô thị” nông nghiệp được xây dựng trên phần đất
truất hữu của địa chủ theo chương trình cải cách điền địa và được chia
thành những khu trung tâm dân cư và vùng ruộng lúa...” [27]
Nhưng chỉ một vài ngày sau biến cố 1-11-1963, Dương Văn Minh và nhóm
tướng lãnh cầm đầu cuộc đảo chính đã cho lệnh phá bỏ 16.000 Ấp chiến
lược, thả lỏng vòng rào kềm chế cho Việt Cộng mặc sức tung hoành ở nông
thôn Miền Nam, bỏ tổ chức nghĩa quân, dân vệ, khiến Hoa Kỳ có cơ hội đổ
quân ồ ạt vào Việt Nam, và chưa đầy 5 năm sau đã tạo một môi trường hết
sức thuận lợi cho VC tiến hành cái gọi là cuộc Tổng Công Kích - Tổng
Khởi Nghĩa với những hệ lụy rất trầm trọng. Tướng Tôn Thất Đính còn
tuyên bố: "Ấp chiến lược đem lại ấm no nhưng không đem lại hạnh phúc".
Với cái chết của Tổng Thống Ngô Đình Diệm và bào đệ Ngô Đình Nhu,
những nhà lãnh đạo xuất sắc và tâm huyết của Việt Nam Cộng Hòa, Hoa
Kỳ đã đạp đổ một mẫu người thần tượng lãnh đạo của Miền Nam Việt
Nam, những đối thủ đã từng gây lo sợ cho chính quyền miền Bắc của Hồ
Chí Minh, và đặt lên một nhóm tướng lãnh mà chính Tổng Thống Hoa Kỳ
Johnson mệnh danh là lũ côn đồ ác ôn đáng nguyền rủa (a goddam bunch
of thugs), số phận của Miền Nam như vậy là đã được tính toán từ trước. Và
biến cố Mậu Thân xảy ra cũng không phải là điều đáng ngạc nhiên đối với
ai có những chú tâm theo dõi thời cuộc lúc bấy giờ. Khi được tin ông Diệm