năm, bất kỳ người Iraq nào đến từ bất cứ nơi nào gần Tikrit đều cho thêm
cụm al-Tikriti vào tên mình để thể hiện sự thân cận hơn với chế độ. Ưu thế
của những người Tikrit ở các vị trí chủ chốt trong quân đội Iraq, các cơ
quan tình báo, và nắm giữ Đảng Baath đã khiến sử gia người Iraq, Hanna
Batatu có lần đưa ra nhận xét rằng “chẳng xa xôi gì mà nói rằng sự cầm
quyền của người Tikrit [Iraq] thông qua Đảng Baath, chứ chẳng phải là
Đảng Baath qua những người Tikrit.”
Nhưng đến giữa những năm 1970, Saddam khiến tất thảy đều ngạc nhiên
với sự thay đổi thái độ bất ngờ. Hầu như chỉ qua một đêm, giới truyền
thông đại chúng chịu sự kiểm soát của nhà nước Iraq được lệnh bỏ chữ al-
Tikriti ra khỏi tên của Tổng thống và chỉ nhắc đến ông với cái tên Saddam
Hussein – Hussein thực ra là tên đệm và cũng là tên thánh của bố ông –
nhằm loại bỏ tính chất bộ lạc trong chế độ của ông ta và nhấn mạnh vào
mong muốn về tính dân tộc của nó. Tuy nhiên, nhiều năm sau khi thay đổi
tên, Đài phát thanh Israel Kênh tiếng Ả rập vẫn tiếp tục gọi ông là “Saddam
Hussein al-Tikriti” chỉ để đánh vào tinh thần của ông ta và nhắc nhở người
dân Iraq về tính chất bộ lạc trong chế độ của họ.
Ngày nay không có thắc mắc nào về việc áp đặt một cách khiên cưỡng
cả về những đường biên giới và các cơ quan chính quyền cho những nhà
nước dân tộc Ả rập tương đối mới mẻ đang bắt đầu bám rễ. Trải qua nhiều
thế hệ, sự hợp nhất giữa hệ tư tưởng và thực tiễn của chủ nghĩa dân tộc của
những người như Assad hay Saddam có thể giành cho chế độ của họ đủ tính
hợp pháp và sự an toàn khiến họ cảm thấy yên tâm để tiến tới những khế
ước xã hội phù hợp với người dân của mình. Chỉ sau đó thì những quốc gia
này mới có những ảnh hưởng cộng đồng thật sự - những không gian trung
lập nơi con người có thể tới như những công dân bình đẳng, xuất trình
những lưu giữ về bộ lạc của mình ngoài cửa, rồi tham gia vào hoạt động
chính trị được chi phối bằng các luật lệ dựa trên thỏa thuận qua lại. Chỉ sau
đó thì những khái niệm “nghị viện”, “hiến pháp”, “các đảng phái chính trị”
mới có ý nghĩa thực sự đối với những quốc gia này và dân tộc của họ.
Nhưng ngày đó vẫn còn cách quá xa, vì những thành viên còn tồn tại của
Nội các cuối cùng của Tổng thống Nam Yemen, Ali Nasir Muhammad có
