giải quyết các tranh chấp chính trị nội bộ sẽ bị coi như một kẻ phạm tội và
phản bội tổ quốc.”
Tôi chắc rằng al-Beedh chắc chắn có ý mỉa mai khi nói những lời trên.
Tất nhiên là ông ta hiểu rõ hơn, nhưng bất hạnh thay, nhiều nhà quan sát
phương Tây ở Trung Đông lại không biết như vậy. Họ không đánh giá đúng
được các chế độ khác biệt đã làm nên hoạt động chính trị ở vùng này. Họ
cho rằng tất cả những cái bẫy bề ngoài dưới danh nghĩa quốc gia – những
nghị viện, những ngọn cờ, và sự khoa trương về nền dân chủ - có thể giải
thích đầy đủ cho nền chính trị ở những quốc gia này, và rằng chủ nghĩa độc
tài hà khắc và gắn liền với bộ lạc giờ đây không phải là những thứ của quá
khứ hay những sai lầm về nguyên tắc; bài học ở Hama hay Halabja hoặc
Nam Yemen là thứ mà họ không có.
“Chế độ tự do ở phương Tây cố gắng quy kết cho hành xử tự nhiên hay
là sự lép vế một vị trí được lý tưởng hóa không thực sự tồn tại ở đây,” nhà
sử học người Liban, Kemal Salibi phản bác. “Họ muốn nghĩ về các dân tộc
ở khu vực này là ‘những kẻ tàn bạo xuất chúng’ như Jean-Jacques Rousseau
đề cập. Thay vào đó, điều chúng tôi có ở đây là một hình thức tư duy đã lỗi
thời mâu thuẫn với một thử nghiệm nhằm xây dựng những nhà nước dân
tộc… Khi nghĩ tới tình hình chính trị ở Trung Đông, tâm trí tự do của người
Mỹ thường xuyên chạy đuổi theo các ảo tưởng. Họ đang sống trong một thế
giới của ảo tưởng.”
Tài năng thật sự của Hafez Assad và Saddam Hussein là năng lực khác
thường của họ trong việc trở đi trở lại giữa cả ba chế độ chính trị trong khu
vực của mình, dễ dàng chuyển từ vị trí thủ lĩnh bộ lạc sang kẻ chuyên
quyền hà khắc tới vị Tổng thống thời hiện đại trong chớp mắt. Họ luôn luôn
chơi ván cờ ba chiều với thế giới, trong khi người Mỹ có vẻ như chỉ biết
cách chơi cờ đam – chỉ di chuyển mỗi quân một lần mà thôi.
Thời điểm của họ chính là điều gây ấn tượng nhất. Assad và Saddam biết
khi nào sẽ đóng vai người thủ lĩnh bộ lạc hay kẻ chuyên quyền hà khắc và
san phẳng Hama hay Halabja, và khi nào sẽ trở thành những vị tổng thống
của thời hiện đại và ra lệnh cho nghị viện của mình kiến thiết lại những
thành phố này bằng những ngôi nhà giá rẻ của chính phủ. (Assad đã xây
