TỪ ĐIỂN TRIẾT HỌC HEGEL - Trang 175

1. Các vật tạo tác (Artefacts) có thể được định nghĩa trực tiếp bằng

MỤC ĐÍCH (Zweck) nhắm đến và bằng những đặc điểm cần có để hoàn
thành mục đích ấy.

2. Các thực thể toán học là những sự trừu tượng hóa do ta tạo ra và có

thể được định nghĩa bằng những gì ta đặt vào trong chúng. Khác với Kant,
Hegel xem một định nghĩa chẳng hạn “Một đường thẳng là khoảng cách
ngắn nhất giữa hai điểm” là một định nghĩa ước định (stipulative) và vì thế
là một mệnh đề phân tích [chứ không phải tổng hợp như quan niệm của
Kant].

3. Các thực thể CỤ THỂ thuộc tự nhiên và tinh thần thì đáng nghi vấn

hơn nhiều. Định nghĩa của chúng, theo quan niệm về nhận thức mà Hegel
đang trình bày, gồm 3 yếu tố: a) giống, hay yếu tố PHỔ BIẾN; b) sự khác
biệt về loài hay yếu tố ĐẶC THÙ; c) bản thân đối tượng, tức yếu tố CÁ
BIỆT, nằm bên ngoài định nghĩa, nhưng hiện thân cho giống và sự khác
biệt về loài. Tetens đã đi trước Wittgenstein khi ông phản bác, trong On the
Origin of Languages and Writing [Về Nguồn gốc của các Ngôn ngữ và chữ
Viết]
(1772), tr 52-52, rằng nhiều từ không mở ngỏ cho một định nghĩa như
vậy, vì, có thể nói, không có đặc điểm đơn độc nào là chung và dành riêng
cho mọi loài vật; các loài vật khác nhau thì tương tự nhau, nhưng trong
những phương diện khác nhau. Hegel không khơi ra phản bác này, một
phần vì ông đang nghĩ về nỗ lực của nhà khoa học thường nghiệm muốn
tạo ra các khái niệm cho những đối tượng mà họ gặp, hơn là định nghĩa về
những từ đã có. Đúng hơn, vấn đề là, ít nhất là ban đầu, ta thiếu một tiêu
chuẩn, giống như nguyên tắc về sự khác biệt về loài, để lựa chọn một đặc
điểm bản chất, tức một đặc điểm mà toàn bộ tính chất của loài phụ thuộc
vào, và ta thường chọn tiêu biểu một dấu hiệu phân biệt tương đối bề mặt
nào đó, dựa trên độ lâu bền của nó mà mọi hay hầu hết thành viên của loài
ấy đều có, và sự bền bỉ của nó xuyên suốt quá trình phát triển của chúng.
Hegel kết luận rằng một định nghĩa như thế, nhất là khi xét đến sự xuất
hiện của những cái cá biệt dị dạng và khiếm khuyết vốn thiếu dấu hiệu

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.