dương, chứ không phải các mặt đối lập là giống hệt nhau: trong trường hợp
hơi khác thường một chút, ta có thể hình dung những nhược điểm của ai đó
là tích cực, còn những ưu điểm là tiêu cực, nhưng điều đó không có nghĩa
là nhược điểm là ưu điểm hoặc ưu điểm là nhược điểm. Trong cuốn
HTHTT, Chương III, Hegel khảo sát ý tưởng, chẳng hạn do “Bài giảng trên
núi” [trong Kinh Thánh] và vở Antigone của Sophocles gợi ra, rằng có một
thế giới ở bên ngoài thế giới HIỆN TƯỢNG, ở đó các mặt đối lập được đảo
ngược, những gì là đúng ở đây thì sẽ là sai ở kia, v.v. Nhưng ông bác bỏ giả
thuyết này để ủng hộ sự thống nhất của các mặt đối lập trong thế giới này
[tức trong thế giới hiện tồn của chúng ta. N.D]. (Việc gắn “thế giới bị đảo
ngược này (verkehrte Welt)” với những mô thức của Plato hay với VẬT-
TỰ-THÂN của Kant là sai lầm, vì cả hai đều không nói lên sự đảo ngược
của thế giới hiện tượng).
4. Một số mặt đối lập có thể phân biệt với nhau không phải ở bản chất
của chúng, mà chỉ vì chúng đối lập nhau: cực bắc và cực nam của nam
châm phân biệt với nhau chỉ vì các cực giống nhau đẩy nhau, trong khi các
cực khác nhau thì hút nhau; ta sẽ không nhận thấy sự thay đổi nào nếu
chúng đảo cực với nhau nhưng vẫn tiếp tục đẩy nhau hoặc hút nhau như
trước. (HTHTT, III và BKT II §314 đề cập tới các cực của nam châm như là
“cùng tên” và “khác tên” hơn là “giống” và “không giống” vì không có sự
khác nhau trong bản chất của các cực). Nhưng điều này không đúng với
mọi cái đối lập: một sự thay đổi của những sự vật màu đen thành những sự
vật màu trắng và sự thay đổi của những sự vật màu trắng thành những sự
vật màu đen ắt sẽ dễ nhận ra ngay.
5. Các mặt đối lập này chuyển thành những mặt đối lập kia khi chúng
đạt tới điểm cực hạn. Ví dụ của Nicholas Cusanus có thể được phát biểu lại
bằng sự VÔ HẠN đúng thật, chứ không phải bằng sự VÔ HẠN tồi: một
đường tròn trên bề mặt của một hình cầu (ví dụ như trái đất), nếu được mở
đủ rộng sẽ trở thành một đường tròn lớn (với tâm là tâm của hình cầu), bất
kì hình cung nào của nó đều là khoảng cách ngắn nhất giữa hai đầu mút, và
