nhau, như nhau), nhưng có ý nghĩa hơn với Hegel là động từ vergleichen
(so sánh, ví). Nếu các đơn vị khác nhau là dửng dưng [có giá trị hiệu lực
như nhau] đối với sự khác nhau, sự giống nhau và không-giống-nhau của
chúng, thì sự khác nhau, v.v. là do một người quan sát bên ngoài đang so
sánh chúng gán cho chúng. Nhưng không phải mọi sự khác biệt giữa các
vật đều thuộc loại này: chẳng hạn, loài vật, tôn giáo và các đảng phái chính
trị tự-dị-biệt-hóa với nhau một cách chủ động. Vì thế sự PHÂN LOẠI các
loài vật không đòi hỏi sự so sánh bên ngoài nào, nhưng đòi hỏi sự ghi lại
những phương cách các loài tự dị biệt hóa bản thân chúng. Những khác biệt
trong những trường hợp như thế không phải không đáng kể nhưng cũng
không quá lớn: chúng là những khác biệt về loài dựa trên cơ sở là sự đồng
nhất về giống. Đây là một sự phân biệt NHẤT ĐỊNH (bestimmter
Unterschied). Rốt cục điều này sẽ được nâng lên thành sự ĐỐI LẬP: mỗi
cái đối lập (chẳng hạn cực bắc và cực nam) về bản chất là phụ thuộc vào
nhau, và vì thế quay trở lại một loại hình của sự đồng nhất.
Trong nghiên cứu này, Hegel nghĩ đến ba vấn đề sau:
1. Các “QUY LUẬT tư duy” của Lô-gíc học hình thức, nhất là luật
đồng nhất (“Mọi vật đều đồng nhất với chính mình hay A = A”), và luật
Verschiedenheit hay luật về sự đồng nhất của những cái không thể biện biệt
của Leibniz (“Mọi vật đều khác biệt về chất với vật khác” hay “không có
hai vật giống nhau hoàn toàn”.
2. Các học thuyết thần học và siêu hình học về sự đồng nhất hay sự
thống nhất [nhất thể] của thế giới: chẳng hạn học thuyết Plato-mới cho rằng
thế giới đa dạng lưu xuất từ một nhất thể nguyên thủy; định đề của
Schelling về một sự đồng nhất trung tính hay sự bất-phân-biệt nằm bên
dưới tự nhiên và tinh thần, và thuyết phiếm thần hay quan niệm rằng
THƯỢNG ĐẾ là đồng nhất với thế giới.
3. Sự phân loại khoa học về loài, giống, các yếu tố hóa học, v.v.
