TỪ MỸ HỌC ĐẾN CÁC LOẠI HÌNH NGHỆ THUẬT - Trang 149

họa sĩ và các nhà tạc tượng cổ đại (tôi muốn nói những người có tài,
bởi vì xem ra họ cũng có những kẻ dở, và dở hơn chúng ta, như Italia
là nơi người ta làm ra nhiều nhất cả nhạc hay lẫn nhạc dở); nếu các
giáo sĩ của chúng ta không phải là những kẻ mê đạo đần độn; nếu cái
đạo Cơ-đốc đáng ghét ấy không được thiết lập nên bằng giết chóc và
bằng máu; nếu những niềm vui trong chốn thiên đường của chúng ta
không rút lại chỉ còn là cái hạnh phúc trớ trêu được nhìn thấy sự hiển
hiện gì gì đó chẳng biết mà người ta không hiểu mô tê ra sao; nếu địa
ngục của chúng ta phô bày cái khác chứ không phải là những vực lửa,
những quỷ sứ gớm ghiếc và có tính chất gô-tích, những tiếng la hú và
nghiến răng kèn kẹt; nếu các bức tranh của chúng ta có thể là cái gì
khác chứ không phải những cảnh tàn bạo, người bị lột da, người bị
treo cổ, người bị nướng, người bị thiêu, cảnh chém giết ghê tởm; nếu
tất cả các ông thánh và bà thánh của chúng ta không che mạng đến tận
chỏm mũi; nếu những ý tứ thẹn thùng và e dè của chúng ta đã không
cấm nhìn những cánh tay, những bắp đùi, những đôi vú, đôi vai, sự
trần truồng; nếu tinh thần khổ hạnh đã không làm cho những cái vú ấy
héo hắt, những bắp đùi ấy mềm nhẽo, những cánh tay ấy gầy rộc, đôi
vai ấy xây xát; nếu các nghệ sĩ của chúng ta không bị trói buộc và các
nhà thơ của chúng ta không bị ngăn chặn bởi những từ báng bổ, phạm
thánh dễ sợ; nếu Đức Mẹ đồng trinh Marie vốn là bà mẹ của khoái lạc,
hoặc là bà mẹ của Chúa, nếu chính là đôi mắt đẹp của bà, đôi vú đẹp
của bà, đôi mông đẹp của bà đã lôi cuốn Đức Thánh Linh đến với bà,
và điều đó được ghi trong cuốn sách kể sự tích của bà; nếu trong đó
thiên thần Gabriel được tán dương về đôi vai đẹp; nếu nàng Madeleme
đã có chuyện trăng hoa gì đó với chúa Cơ-đốc; và nếu trong đám cưới
Cana, chúa Cơ-đốc ngà ngà say, hơi lả lơi, đã lướt qua bộ ngực của cô
phù dâu và đôi mông của thánh Jean, lưỡng lự chẳng biết mình sẽ còn
trung thành hay không với vị tông đồ dưới cằm phủ nhẹ một lớp lông
tơ; ông sẽ thấy điều gì xảy đến với các họa sĩ, các nhà thơ và các nhà
tạc tượng của chúng ta; chúng ta sẽ nói với âm điệu nào về những vẻ
quyến rũ nó đóng một vai trò lớn lao đến thế và kỳ diệu đến thế trong