trắng ngây thơ; và tình trạng của nàng không cho phép nghi ngờ điều
nàng nói.
Người ta đã kể lại với tôi rằng Richardson từng nhiều năm giao
tiếp với xã hội, hầu như chẳng nói năng gì.
Ông đã không có được tất cả cái danh tiếng xứng đáng với ông.
Lòng đố kỵ là dục vọng mới ghê gớm làm sao! Đó là mụ độc ác nhất
trong các nữ thần Euménides
: mụ theo đuổi con người tài cán cho
đến tận bên mồ; tới đây, mụ biến mất; và công lý của các thế kỷ ngồi
vào chỗ của mụ.
Hỡi Richardson! Nếu anh đã không được hưởng lúc sinh thời tất
cả danh tiếng xứng đáng với anh, anh sẽ lớn lao biết bao vào thời các
con cháu chúng ta, khi chúng sẽ nhìn anh ở khoảng cách như chúng ta
nhìn Homère bây giờ! Lúc đó ai là kẻ dám tước đi một dòng trong tác
phẩm tuyệt diệu của anh? Anh còn được nhiều người ngưỡng mộ
trong chúng tôi hơn là trong xứ sở của anh; và tôi lấy làm vui mừng về
điều đó. Hỡi các thế kỷ, hãy trôi qua nhanh đi và mang theo những
vinh dự nhờ Richardson mà có! Tôi xin nói có tất cả những ai đang
lắng nghe tôi làm chứng: tôi chẳng hề đợi theo gương ai để tỏ lòng
kính trọng anh; ngay từ hôm nay tôi đã nghiêng mình dưới chân bức
tượng của anh; tôi tôn thờ anh, muốn tìm trong đáy tâm hồn tôi những
lời tương xứng với lòng ngưỡng mộ bao la của tôi đối với anh mà tìm
chẳng được. Các bạn là những người đang lướt qua những dòng này
tôi viết ra không mạch lạc, không dự định, không trật tự, chúng chợt
đến với tôi trong lúc trái tim xốn xang, nếu các bạn đã nhận được từ
trời cao một tâm hồn nào nhạy cảm hơn tâm hồn tôi, thì các bạn hãy
xóa những dòng này đi. Tài năng của Richardson đã bóp nghẹt những
tài năng gì tôi có. Những bóng ma của ông không ngừng lởn vởn trong
trí tưởng tượng của tôi; nếu tôi muốn viết thì tôi lại nghe thấy lời than
vãn của Clementine; bóng dáng Clarisse hiện ra trong tôi; tôi thấy
Grandison bước đi trước mặt tôi; Lovelace làm tôi bối rối, và ngòi bút
