phán xét và ngôn từ của một người ngay từ những năm tháng còn trẻ
đã quen viết ở đầu mỗi trang giấy: “Điều cần phải chứng minh.”
Người ta thành nực cười; nhưng người ta chẳng phải dốt, chẳng
phải ngốc, càng chẳng phải là ác, chỉ vì người ta chẳng bao giờ nhìn
thấy gì khác ngoài cái đỉnh gác chuông quê hương mình.
Tôi đây bị chứng nôn mửa định kỳ hành hạ; tôi nôn tóe ra một
thứ nước chua chua trong vắt. Tôi phát sợ, tôi mời Thierry đến. Bác sĩ
mỉm cười nhìn cái chất lỏng từ miệng tôi nôn ra đầy chiếc thau nhỏ.
“Sao! Thưa bác sĩ, có cái gì thế ạ?
- Ông thật quá may mắn; ông đã nôn trả chúng tôi thứ rớt dãi
trong suốt của cổ nhân mà chúng tôi đánh mất...”
Đến lượt tôi mỉm cười, và không vì thế mà tôi quý mến bác sĩ
Thierry hơn lên hay kém đi.
Có rất nhiều, rất nhiều ngôn từ nghề nghiệp mà có lẽ tôi sẽ làm
cho mệt đến chết một người còn kiên nhẫn hơn ông nếu tôi muốn kể
với ông tất cả những ai hiện lên trong trí nhớ của tôi trong lúc tôi viết
cho ông đây. Khi một đấng quân vương đích thân điều binh khiển
tướng, nói với các tướng lĩnh đã từ bỏ một cuộc tấn công mà họ chắc
sẽ chết uổng chẳng được việc gì: “Thế các ngươi được tạo ra để làm
cái gì khác chứ không phải để chết ư?...”, đấng quân vương ấy đã nói
một từ nghề nghiệp.
Khi các tinh binh xin với tướng lĩnh tha cho một đồng đội của họ
bị bắt quả tang hái trộm hoa quả; “Thưa tướng quân, xin cứ giao cho
chúng tôi xử hắn. Tướng quân muốn hắn phải chết, chúng tôi biết
trừng phạt một tinh binh nghiêm khắc hơn: hắn sẽ chẳng được tham
dự vào trận đánh đầu tiên mà tướng quân sẽ chiến thắng...”, những
tinh binh ấy thốt lên lời lẽ hùng hồn nghề nghiệp của họ. Lời lẽ hùng
hồn tuyệt diệu! Lời lẽ ấy mà không lay chuyển được con người sắt đá
thì trời tru đất diệt y! Ông bạn của tôi ơi, nói cho tôi biết liệu ông có
