mười ba tháng. Khi cha nói với những người bạn tín cẩn, thì cha thêm rằng
nếu thiên cơ có thể tiết lậu, thì cách giải thích con số mười ba đó có thể làm
cho nhiều người kinh ngạc (1813).
Sự thật thì con người lương thiện và đạo đức như một người cổ sơ, lại
thông minh đó, ông abbé Blanès, đêm hôm thức suốt trên gác chuông của
mình, ông ta mê khoa chiêm tinh. Cả ngày ông tính toán vị trí và giao điểm
của tinh tú, đến đêm, ông thức hầu trọn để theo dõi chúng ở trên trời. Vì
nghèo, ông không có khí cụ gì ngoài một chiếc kính thiên lý mà ống kính
làm bằng bìa. Một con người suốt đời chỉ lo khám phá ngày tháng diệt vong
nhất định của các triều đại, ngày tháng bụng no của các cuộc cách mạng
làm thay đổi bộ mặt quả đất, một con người như thế ai cũng đoán biết là tất
phải coi thường việc học ngôn ngữ đến dường nào. Ông nói với Fabrice:
“Ta có biết gì hơn về con ngựa từ khi họ dạy cho ta tiếng La tinh gọi con
ngựa là equus?”
Nông dân kiêng nể linh mục Blanès như một đại pháp sư, nhờ ông
miệt mài trên gác chuông khiến họ sợ, cho nên ông răn họ khỏi ăn cắp.
Những bạn đồng nghiệp của ông làm cha xứ các địa phận lân cận ghét ông
vì ganh tị ảnh hưởng của ông, hầu tước Del Dongo thì khinh ông ra mặt, bởi
nghĩ rằng con người hèn hạ ấy mà thuyết lý như thế thì quá nhiều! Fabrice
sùng bái ông để được lòng ông, nhiều khi chú bé bỏ cả buổi tối để cộng
cộng, nhân nhân với những con số rất lớn. Rồi chú leo lên gác chuông, đó là
một đặc ân mà linh mục chẳng ban cho ai ngoài chú ta. Ông quý mến
Fabrice vì tính ngây thơ của chú. “Nếu cháu không trở thành giả dối", ông
nói với chú như vậy, “thì có lẽ cháu sẽ là một con người”.
Bạo gan và say sưa trong các trò chơi, mỗi năm hai ba lần Fabrice suýt
chết đuối trong hồ. Chú là thủ lĩnh trong những cuộc viễn chinh lớn của lũ
trẻ con nông dân vùng Grianta và Cadenabia. Bọn trẻ ấy kiếm đâu ra mấy
chiếc chìa khóa nhỏ, chờ đêm xuống hẳn, cố mở khóa những dây xích sắt
buộc thuyền vào một hòn đá to hoặc một gốc cây ở cạnh bờ, cần biết là
