hôm trước, một người nấu bếp, sáu gia bộc và một anh đánh xe đã đi Côme,
cho nên mỗi ngày, bà hầu tước có một cỗ xe ngựa để sử dụng và một bàn
tiệc mười hai chỗ ngồi.
Cái cảnh sống rỗi đời như vậy rõ ràng là không vui thú gì, nhưng nó
được cái lợi là làm giàu lên mãi những gia đình có thiện ý sống theo lối ấy.
Ông hầu tước thu hai trăm nghìn francs lợi tức đồng niên mà tiêu không hết
một phần tư số đó. Ông sống về hy vọng. Trong quãng mười ba năm từ
1800 đến 1813, ông luôn luôn tin và tin chắc là Napoléon sẽ bị lật đổ trong
vòng sáu tháng. Hãy đoán xem nỗi hào hứng của ông khi đầu năm 1813,
ông nghe tin những thảm họa ở sông Bérésina
. Việc Paris thất thủ và
Napoléon sụp đổ
suýt làm cho ông loạn óc, lúc ấy ông có những lời lẽ
hết sức thóa mạ đối với vợ và em gái. Cuối cùng, sau mười bốn năm trông
đợi, ông vui mừng không xiết, kể khi được thấy quân Áo trở về Milan.
Theo mệnh lệnh từ Viên, viên tướng Áo tiếp hầu tước Del Dongo trân trọng
gần như kính trọng, người ta vội vàng mời ông giữ một chức vụ hàng đầu
trong chính quyền, và ông nhận chức như nhận một món ân trả nghĩa đền.
Người con trưởng của ông được bổ dụng trung úy trong một trung đoàn loại
ưu tú nhất của vương quốc, nhưng người em thì lại chẳng bao giờ chịu nhận
chân tân binh quý tộc mà người ta định ban cho chú.
Hầu tước hưởng thụ cảnh đắc thế đó một cách kiêu căng hiếm có,
nhưng vinh chỉ được mấy tháng rồi tiếp theo là nhục. Ông không hề có tài
kinh luân và mười bốn năm sống ở nơi quê mùa giữa bọn tôi tớ, viên
chưởng khế và ông thầy thuốc, cộng với tính cáu kỉnh của tuổi già đã đến,
khiến cho ông thành một kẻ hoàn toàn bất tài bất lực. Thế mà ở đất nước Áo
thì không thể nào giữ mãi một chức vụ quan trọng nếu không có loại tài
năng mà cách cai trị ở cái vương quốc nghìn xưa này đòi hỏi, cách cai trị
chậm chạp và rắc rối nhưng có nề nếp khá hợp lý. Những lầm lẫn của ngài
hầu tước Del Dongo khiến bọn thuộc hạ bái phục, hơn nữa làm trở ngại
công việc chung. Những lời lẽ bảo hoàng cực đoan của ông làm cho dân
chúng bực tức, trong khi bề trên lại muốn cho họ mê ngủ và thờ ơ. Một
