xao và yếu một đến nỗi người ta đồn là đức cha phó chủ giáo tối nay không
thuyết giáo được. Người ta có thể đoán các bà xơ săn sóc đức cha sốt sắng
như thế nào, ở cổng nhà tiếp khách trong, là nơi cha tạm nghỉ. Các bà xơ ấy
nói chuyện huyên thuyên; Fabrice yêu cầu để yên cho chàng ngồi một mình
trong mấy phút, rồi chàng chạy đến diễn đàn. Một phụ tá của chàng từ hồi
ba giờ đã báo cho chàng biết nhà thờ Visitation chật ních người, nhưng toàn
là người ở tầng lớp cố cùng, chắc là vì thấy có hoa đăng rực rỡ mà kéo tới.
Lên diễn đàn, Fabrice ngạc nhiên một cách vui vẻ khi thấy các hàng ghế
đầu đầy những thanh niên phong nhã và những nhân vật quyền quí nhất.
Chàng bắt đầu bài thuyết pháp bằng vài lời tạ lỗi được chào đón bằng
những tiếng rít khẽ khâm phục. Rồi chàng diễn tả nồng nhiệt con người
khốn khổ cần phải thương xót để tỏ lòng sùng thương Đức Mẹ Tình
Thương. Người cũng đã chịu biết bao đau khổ trên quả đất này. Diễn giả rất
xúc động. Có những lúc chàng chỉ có thể nói vừa đủ nghe cho mọi người ở
mọi nơi trong cái nhà thờ nhỏ ấy. Trước con mắt của tất cả phụ nữ và một
số khá đông trong nam giới, thì đức cha trông như chính là con người đau
khổ cần được thương xót đó, bởi vì mặt cha xanh xao nhợt nhạt quá. Mấy
phút sau những câu thanh minh bắt đầu bài giảng, người ta đã nhận thấy
đức cha phó chủ giáo khác thường, tối hôm nay người buồn rười rượi, buồn
sầu thương hơn mọi lần. Có lúc thấy mắt người rớm lệ, tức thời trong cử tọa
nổi lên những tiếng nấc đều khắp và ồn ào đến nỗi phải ngừng giảng.
Sau lần gián đoạn này, còn đến mười lần khác nữa. Thính giả kêu lên
vì khâm phục, lại có khi khóc rưng rức. Từng lúc người ta nghe những tiếng
suýt xoa: “Đức Thánh Mẫu ôi!” “Ôi! Lạy Chúa!” Trong đám cử tọa thượng
lưu ấy, sự xúc động đều khắp và không cưỡng được; không ai thấy xấu hổ
vì kêu to và những người ngồi cạnh họ cũng không thấy lố bịch, buồn cười.
Trong giờ nghỉ theo lệ ở giữa buổi thuyết pháp, có người nói với
Fabrice là không còn một ai ở buổi ca nhạc nữa, chỉ còn một phu nhân ngồi
trong buồng lô của mình, đó là bà hầu tước Crescenzi. Trong giờ nghỉ đó,
