CHƯƠNG XXVIII
Bị lôi cuốn theo các biến cố, chúng tôi không có thì giờ phác họa cái
nòi giống hài hước những triều thần nhung nhúc trong cung đình Parme
chúng bình luận rất lố lăng về những sự kiện chúng tôi đã kể. Ở cái xứ này,
một anh quí tộc nhỏ nhoi, có ba bốn nghìn francs lợi tức đã xứng đáng được
mang bít tất đen dự nghi lễ thức giấc của quận vương nếu trước hết, anh
không hề đọc Voltaire hay Rousseau, điều kiện này thỏa mãn không khó.
Sau đó anh phải biết nói một cách cảm khái đến chứng nghẹt mũi của nhà
vua hoặc là nói về thùng khoáng sản ngài mới nhận được từ xứ Saxe gửi
tới. Nếu sau những cái đó mà anh không vắng mặt một buổi xem lễ nào ở
nhà thờ và anh có vài tu sĩ cỡ lớn là bạn thân thiết thì anh có thể được
hoàng thân hạ cố hỏi đến mỗi năm một lần, mười lăm hôm trước hoặc mười
lăm hôm sau ngày mồng một tháng Gênes; điều đó làm cho anh nổi bật lên
trong bản hạt, và người viên chức sở thuế không dám quấy rầy anh quá
nhiều nếu anh chậm trả khoản thuế đồng niên một trăm francs đánh vào
những thổ địa ít ỏi của anh.
Ông Gonzo là một kẻ nhỏ nhoi loại ấy, một người rất quí tộc, ngoài
chút ít tài sản ra, còn nhờ thế lực hầu tước Crescenzi mà có được một chức
vụ vẻ vang thu thuế bổng một nghìn một trăm năm mươi francs. Anh chàng
ấy có thể ăn cơm ở nhà đàng hoàng, nhưng anh có một say mê, anh ta chỉ
thấy thoải mái và sung sướng khi nào được ở trong phòng khách của một
nhân vật quyền quí thỉnh thoảng mắng anh: “Im đi Gonzo, anh chỉ là một
thằng ngốc." Ông chủ nhà nói như vậy là vì bực tức chứ thực ra hầu như lúc
nào Gonzo cũng thông minh hơn ông lớn đó. Về việc gì ý kiến của hắn
cũng thức thời và khá thông sáng; hơn thế hắn sẵn sàng thay đổi ý kiến khi
thấy ông chủ nhà nhăn mặt. Nói cho đúng thì dù hắn rất khéo chăm sóc
quyền lợi riêng, hắn cũng không có một ý kiến nào gọi là của hắn và khi
quận vương không nhức đầu nghẹt mũi thì cũng lắm khi hắn lúng túng khi
bước vào một phòng khách. Ở Parme, Gonzo nổi tiếng là nhờ một cái mũ
