TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 107

Bọ Hung ngồi ngạch cửa , ở truồng trùng trục , với chỏm tóc trên đầu ,
cũng nhe răng cười :
- Con cũng muốn tên của con giống như tên anh Hai. Cái gì của con cũng
giống anh Hai con mới chịu.
Cả nhà cười rộ lên. Trần anh Tuấn thấy thế , đành chìu theo ý muốn chung
của cha mẹ và em.
Thế là thằng Bọ Hung từ đây được đặt tên chữ là Trần Tuấn. Nhưng về
thực tế , người ta gọi nó là Tuấn-em.
Sáng hôm sau là ngày nhập học khởi đầu niên khoá 1919-1920, Phán Tuấn
dắt Tuấn-em đến trường Pháp-Việt ( Ecole de Plein Exercice ) xin cho
Tuấn-em vào lớp Năm.
Cũng kỳ nhận học này thầy ký Lê văn Thanh xin cho đứa em út của thầy
vào học cùng lớp với Tuấn-em. Tên nó là Lê văn Lục , 7 tuổi , nhỏ hơn
Tuấn em hai tuổi.
Trường Nhà Nước bây giờ đã đông học trò hơn mấy năm trước nhiều. Dân
thành phố ở tỉnh , cũng như dân quê ở các phủ , huyện , các làng , đã lần
lượt cho con đi học chữ Quốc ngữ và chữ Tây. Lý do thực tế là họ thấy uy
quyền của chính phủ Bảo-hộ đã vững , cho con đi học , thi đỗ , làm việc ở
các Toà , các sở , như Ký Thanh , Phán Tuấn ,v.v... vừa được tiền lương
nhiều , lại vừa được danh vọng. Trái lại, họ cũng thấy rằng cựu-học đã tàn ,
chữ Hán đã bắt đầu bị chữ quốc ngữ và chữ Pháp thay thế.
Các ông Tú , ông Cử , ông Nghè , không được trọng dụng nữa.
Cùng năm 1919 , nhà Vua đã ban sắc-chỉ bãi bỏ các kỳ thi Hương , thi Hội
( Hán-học ) trong toàn cõi Trung Bắc kỳ. Hán học đã chính thức bị đào thải.
Chính các quan Phủ , quan Huyện của cựu trào trước kia vẫn phản đối chữ
Quốc-ngữ , chê nó không phải là chữ của Thánh-hiền , bây giờ cũng phải
kiếm mời thầy giáo về nhà dạy cho các quan học A.B.C. Quan Huyện
không những tự mình đi tỉnh mua bút , mực , giấy tây , để về nhà học và tập
viết chữ quốc ngữ , mà quan còn bắt bà Huyện và các cậu con trai , các cô
con gái của nhà Quan cũng phải học vần xuôi , vần ngược. Buổi sáng và
buổi chiều , các Quan làm việc ở công đường , còn tiếp tục phê các đơn
trương, giấy tờ bằng chữ Hán , nhưng buổi trưa , buổi tối , trong tư thất các