Nguyễn Vỹ
Tuấn, chàng trai đất Việt
Chương 17
Ban ngày đường quan lộ cũng rất vắng người. Vì xe cộ không có, trừ thỉnh
thoảng một vài chiếc xe kéo bánh sắt uể- oải, chậm chạp còn tệ hơn xe
ngựa ngày nay . Xe hơi thì mỗi ngày chỉ có một chiếc từ trong Nam chạy
ra, một chiếc từ "miệt ngoài" chạy vào : đó là hai chiếc "xe thơ" của một
hãng Pháp, tên là S.T.A.C.A, chở hành khách sang, và chở thư bưu điện.
Chiếc xe hơi chạy vùn vụt trên quan lộ, kêu như sấm dậy, mỗi ngày một
lần, là cả một biến cố quan trọng hàng ngày. Hai bên đường dân chúng sợ
sệt, lật đật tránh xa, hai bên đồng ruộng trâu bò hoảng kinh chạy tán loạn.
Ông Tuần Vũ ( tỉnh nhỏ ) hay là ông Thống Đốc ( tỉnh lớn ) là vị "Quan
Lớn An Nam" đầu tỉnh, mỗi lần ngồi trên chiếc xe kéo bánh cao su, đi đâu
xa ngoài tỉnh, cũng là cả một biến cố lớn lao vậy. Có lính lệ ( lính hầu trong
dinh quan ) đi trước dẹp đường. Tay luôn luôn cầm chiếc roi mây, và thái
độ hung hăng, hắn rất hách dịch, đối với hết thẩy mọi người hai bên hàng
phố.
Nhửng người đi đường đều phải né tránh ra hai bên đường, để trống cả một
quãng đường dài trước mặt Quan Lớn, không được có một người qua lại.
Người lính kéo xe quan, bước chậm chậm ; như chở Quan đi dạo mát. Một
người lính theo sau, giương cao một cái lọng che trên đầu Quan, mặc dầu
trời đã gần tối.
Năm 1920, nhân dịp ngày giổ đức Khổng-tử, Quan Tuần có gửi giấy mời
Quan Đốc học trường tỉnh và lần đầu tiên Quan yêu cầu cho học trò trường
Nhà Nước đi dự lễ.
Tuấn-em về nhà thưa lại với anh Hai và cha mẹ, để được tụ họp với học trò
cùng lớp tại nhà thầy giáo lớp Năm, đúng 7 giờ tối, theo lịnh của quan Đốc
học. Học trò lớp nào phải tụ họp tại nhà thầy giáo lớp ấy. Tuấn-em ăn cơm
vội vàng, rồi được mẹ thay cho quần trắng mới, áo dài đen mới, để đi dự lễ
Đức Thánh Khổng.
Đến nhà thầy Trợ giáo, gặp đông đủ bạn bè, đợi thầy giáo ăn cơm xong rồi
