TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 123

Ông Tú cũng dạy học trò của ông học chữ số của Tây theo giọng ta :
- "On. đơ, toa, cách, xanh, xít, nớp, đít, ông, đui..." Hơn nữa, ông Tú đặt tên
cho đứa cháu ngoại đầu lòng của ông là Lê văn On ( theo chữ Un của Pháp
), và đứa cháu nội thứ ba là Trần văn Toa ( theo chữ Trois ).
Ông Tú dạy cả khoa vệ sinh nữa, một môn học mà trước kia chính ông
cũng chưa biết. Thí dụ, ông dạy rằng sáng dậy phải lấy cục than đen trong
bếp, chà trên răng rồi súc miệng, cho sạch miệng và sạch răng. Tất cả học
trò ông đều làm đúng theo lời ông dạy.
Ký Thanh là học trò cũ của ông Tú, trước kia rất kính trọng thầy, nhưng từ
ngày ông bị bắt vì quốc sự và bị đày đi Côn Lôn, chàng không dám nhắc
đến tên thầy nữa. Hôm ông Tú ở tù về, bà con trông phố và trong tỉnh
mừng rỡ đến thăm tấp nập, chật nhà cửa, và tỏ lòng quyến luyến cảm phục
ông Tú. Duy có Ký Thanh là không dám bước chân đến hỏi thăm thầy một
câu. Chàng sợ "liên luỵ" đến bổn thân, tìm cách tránh thầy cũ như tránh
người cùi.
Phán Tuấn, trái lại, thường đến thăm thầy luôn, tuy rằng hồi nhỏ "thằng
Chuột" mới được ông Tú dạy cho học bập bẽ vài chữ "thiên trời, địa đất"
mà thôi, vì nhà nghèo nó đâu có đi học được thường xuyên. Nhớ tình thầy
trò cũ, Trần anh Tuấn thường "đem kỉnh" ông Tú một gói trà hoặc một cân
đường, một chai rượu hổ cốt, một hộp sữa bò. Thời buổi ấy chỉ có một thứ
sữa hộp duy nhất là sữa con chim và là một món xa xỉ. Ai có tiền mới mua
được một hộp về nhà để dành pha uống cả nửa tháng mới hết. Trong tỉnh
chỉ có các nhà quan và các thầy làm việc Nhà-nước, có lương bổng nhiều
mới dám uống sữa bò. Cho nên lâu lâu Phán Tuấn đem biếu ông Tú một
hộp sữa Nestlé, ông quý lắm, vui mừng cám ơn "thầy Phán". Mỗi lần Tuấn
đến thăm, chàng thích hỏi ông Tú về đời sống của tù ở Côn Lôn. Chàng
thích nghe ông Tú kể chuyện các bạn đồng lao của ông như ông Nghè
Huỳnh thúc Kháng, ông Nghè Ngô đức Kế, ông Tây Hồ Phan châu Trinh,
ông Tú Tân Hội, vv...
Tuấn nghe say mê . Có lần Tuấn khẽ hỏi :
- Thưa thầy, vua Duy-Tân có ở Côn Lôn không ?
- Không. Nghe nói Tây đày Ngài qua đâu tận bên Phi châu lận.