TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 145

chơi, Tuấn rủ một bọn học trò cùng lớp, chạy qua Kho để xem đúc tượng
voi.
Không biết các đồ đồng lấy ở đâu mà nhiều thế ! Nồi đồng, mâm đồng,
chảo đồng, lư đồng, bỏ vào bốn năm cái chảo lớn, nấu thường xuyên trên
một đống củi cháy hừng-hưc, suốt mười ngày đêm, cho đến khi đồng chảy
ra để đỗ vào khuôn. Khuôn voi bằng đất sét, do một ngươi thợ hồ Việt Nam
xây lên, giống hình con voi, nhưng không đẹp tí nào cả : chân cẳng, thân
hình, đầu và đuôi, đều thẳng cứng, cái vòi cũng chỉa ra ngay đơ, hai tai thì
nhỏ, cái bụng thì bự. Tuấn-em tò mò hỏi mấy người thợ đúc, mới biết rằng
các đồ đồng dùng nấu để đúc tượng voi là do các làng xã thâu nhặt của dân
chúng, theo lịnh quan tỉnh và các quan phủ, huyện. Sự thực thì các quan
thâu góp của dân nhiều đồ đồng lắm, nhiều gấp ba, gấp bốn số đồng để đúc
tượng voi, nhưng các quan lớn lấy bớt một phần, các quan nhỏ lấy một
phần. Còn lại bao nhiêu đút trong kho để đúc tượng, có lính lệ canh giữ.
Một đêm tối trời, một chị đàn bà ăn ở gần đây lẻn lấy trộm được một chiếc
nồi đồng bị bắt quả tang. Lính dẩn chị qua dinh Quan Án, quan truyền lịnh
đánh chị mười roi, rồi đem giam bên nhà Lao.
Tượng voi đúc một tháng mới xong, và phải đúc đi đúc lại ba lần, vì hai lần
bị hỏng . Lần thứ nhất con voi không có vòi, vì đồng chảy không đều . Lần
thứ hai có vòi, hai ngà, bốn chân, có cả đuôi lớn bằng chiếc đủa, nhưng trên
đầu con voi bị sứt một cái tai, nên quan Tuần truyền lịnh đúc lại . Lần thứ
ba này, các người thợ phải nấu một nồi xôi, mua một nãi chuối, một bình
rượu và đèn hương, cùng cái miểu thờ Thổ thần nơi góc vườn Kho.
Tuấn-em có tính tò mò,cái gì cũng muốn coi, chuyện gì cũng muốn biết,
cho nên nó chạy theo ông thợ Cả cúng thần . Nó lễ phép vòng tay đứng dựa
vào cột miếu,nghe ông thợ cả khấn vái như sau đây :
- Con được lệnh của quan Tuần-vũ khuya nay phải đúc cho xong tượng voi
đồng để kịp ngày đưa ra Huế dâng lên Đức Đại Nam Hoàng Đế, để mừng
lễ khánh thọ Tứ-tuần của Hoàng đế . Vậy con lại xin Thổ- địa linh thần gia
hộ cho con đúc tượng voi được hoàn thành, viên mãn, kẻo có tội với Đại
Nam Hoàng đế .
Cúng lạy xong, ông thợ lấy hai đồng tiền kẽm, một mặt tiền bôi vôi, một