TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 154

đứa cung kính đi theo sau, còn oai hơn, và thanh nhã hơn.
Xe đạp, tuy là văn minh, là tiện lợi, nhưng ngay từ lúc mới nhập cảng sang
xứ ta, nó đã bị coi như là một loại xe bình dân, mà những người trưởng giả
không thích dùng. Vả lại mấy thầy mặc tòan là quốc phục, áo dài đen quần
vải quyến hoặc lụa trắng, chưn mang giầy Hạ, mà đi xe đạp thật là bất tiện.
Phải kẹp ống quần để nó khỏi vướng vào giây chaîne, phải kéo tà áo ra phía
trước và nhét nó vào lưng quần để nó khỏi thòng xuống garde-boue, phải
kéo cả tà áo trước lên cao quá đầu gối, để nó khỏi bị dính dầu mỡ nơi giây
chaine, tất cả ngần ấy chuyện đã là rắc rối, mà xem bộ tịch của thầy như thế
kia lại không còn vẻ gì oai vệ như nhà mô phạm nữa. Trông chẳng hơn nào
chú lính lệ cho quan Tuần, quan Án.
Chính vì những lý do danh dự ấy mà đa số các thầy Trợ giáo cũng như các
thầy Thông, thầy Phán làm việc ở các sở các tòa đều không ưa đi xe đạp.
Riêng Phán Tuấn lại nghĩ khác. Tuấn là "quan Phán đầu tòa", cao nhất
trong các ngạch công-chức An-nam toàn tỉnh, và là quan Phán được cụ Sứ
tin cậy nhất, nên uy tín còn có khi hơn cả các quan An-nam, nhưng Tuấn lại
ghét những gì quan cách, những "trưởng giả học làm sang". Tuấn đã nhất
định không sắm xe kéo nhà. Có lần ông già của Tuấn hỏi tại sao, Tuấn bảo :
- Con là thanh niên, con ngồi trên xe để cho một người gìa cả khom lưng
kéo như trâu, như ngựa, con không đành lòng.
-Mấy thầy vẫn ngồi xe kéo đó thì sao ?
- Tại mấy thầy không nghe ông Sứ nói...
- Ông Sứ nói sao ?
- Một hôm con hỏi ổng bên Pháp có xe kéo không, ông Sứ trả lời rằng :
"Người Pháp đã văn minh lắm, ở Pháp một con người là một con người,
chứ không phải là một con ngựa". Nghe thế là con hiểu ý ổng chê người
"An-nam" mình còn dã man, con người mà đi kéo xe như con ngựa. Cho
nên con nhất định không đi xe kéo.
- Vậy sao ông Sứ vẫn thường ngồi xe kéo, do người lính An-nam kéo !
- Ông Tây thấy người cu-li An-nam kéo xe như ngựa thì ổng ngại gì mà
không ngồi xe cho An-nam kéo, như mấy ông quan An-nam và những
người An-nam khác.