TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 156

nhiều ông quan An-nam đi xe song mã.
Tư gia không ai dùng xe hơi. Nhà giàu không dám sắm, sợ các quan ghen
ghét. Nhất là Hoa-kiều, vì hầu hết các nhà buôn lớn nhất ở các tỉnh đều là
của "các chú", họ dư sức sắm xe hơi, nhưng họ sợ các "quan An-nam" ghét
nên họ cứ đi xe đạp, hay là xe kéo. Đi xa thì họ đi xe đò STACA.
STACA là "Société des Transports Automobiles de Centre Annam ", một
hãng chuyên chở bằng xe hơi của người Pháp, mà ta có thể nói là hãng xe
đò độc quyền lúc bấy giờ chạy từ Tourane ( Đà Nẵng ) vào Nha Trang và
ngược lại.
Mổi ngày chỉ có một chuyến duy nhất từ Tourane vào và một chuyến từ
Nha Trang ra, gặp nhau khoảng 12 giờ trưa trước cổng nhà giây thép
Quảng Ngãi.
Xe chở thư tín giao thông hàng ngày, một loại xe "car" không quá 10 chổ
ngồi. Nghĩa là mỗi ngày từ miền ngoài vào miền trong, hay từ miệt trong ra
ngoài không quá 10 hành khách, hầu hết là khách sang, hoặc nhà buôn lớn.
Trò Tuấn cứ khoảng 12 giờ trưa là thích đến vườn hoa trước cổng nhà giây
thép để coi hai chiếc xe thơ staca gặp nhau tại đây. Ngừng độ một tiếng
đồng hồ, rồi bỗng nhiên một chiếc rồ máy, xịt khói, bay hơi, chạy. Nó chạy
vùn vụt ra miền Bắc. Chiếc thứ hai cũng rồ máy, xịt khói, bay hơi, chạy bon
bon vào hướng Nam, bụi và khói tỏa mịt mù hai bên hàng phố. Trò Tuấn
xem mê và cứ nghĩ thầm : "Biết bao giờ mình mới được đi trên chiếc xe
điện này xem ra sao nhỉ ? Ồ... biết bao giờ ? ".
Riêng gì trò Tuấn ! Hầu hết người "Annam" ở các tỉnh đã mấy ai được đi
xe hơi. Mặc dầu là xe thơ ( người ta vẫn bảo là xe chở thơ của nhà nước ),
nó vẫn còn hiếm hoi, mỗi ngày chỉ một chuyến chạy ra, một chuyến chạy
vào, ngoài ra không còn xe hơi nào khác nữa.
Nhưng đến năm 1924, đã bắt đầu có vài ba chiếc xe khác, gọi là xe "cam
nhông"
( camions ) của người An -nam làm chủ. Các loại xe đò này không phải là
xe Thơ, chỉ chuyên chở hành khách và hàng hóa tư nhân. Xe cam nhông
chạy không có giờ phút nhất định, muốn ngừng đâu thì ngừng, hành khách
đông nghẹt, ngồi ép với nhau chật ních, không có trật tự đàng hoàng như