TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 209

cũng có chỗ gọi là cờ An Nam, có nơi gọi là cờ Khải Ðịnh . Từ 1932, cờ
này đổi lại cờ mới, kiểu khác, dân chúng gọi là cờ Bảo Ðại .) Vả lại không
ai bắt buộc phải treo “ cờ An Nam “ cho nên không ai may cờ ấy làm chi
cho tốn vải, vô ích !
Ở Nam Kỳ chỉ treo cờ Pháp, mà dân chúng gọi là “ cờ Tam Sắc “ . Ở Trung
Kỳ và Bắc kỳ gọi là “ cờ Tam Tài" . Trò Tuấn có hỏi vài ông Tú nhà Nho
taị sao cờ Pháp ( xanh trắng đỏ ) lại goị là cờ tam tài, các cụ giảng nghĩa :”
cờ Ðại Pháp gồm có Thiên Taì, Ðịa Tài, Nhân Tài, nên gọi là cờ Tam Tài “,
Tuấn lại hỏi ai đặt ra danh từ ấy ? thì các cụ chịu thua . Một cụ Cử trả lời
bông lông :” Chắc là có một ông Quan An Nam nào đặt ra như thế, để quan
Tây vui lòng “. Một vài ông giáo sư Tây học trả lời cho Tuấn như sau đây
:” Mầu xanh là tượng trưng nền da trời, cao siêu tột bực . Màu trắng là
trong sạch tinh khiết, quảng đại vô biên . Mầu đỏ là rực rỡ như vầng thái
dương rọi khắp hoàn cầu .” Nhưng Tuấn tò mò, ham học hỏi, muốn biết
đến nơi đến chốn, bèn hởi thẳng một người Pháp, ông Charol, giáo sư Sử
ký . Ông này giảng rõ ràng cho Tuấn nghe : "Lá cờ ba sắc của Pháp hồi
khởi cuộc cách mạng 1789. Lúc bấy giờ nước Pháp còn là một nưóc quân
chủ chuyên chế, lá cờ của nhà vua là màu trắng, dân chúng Paris nổi dậy
đòi nhà vua phải chia sẻ quyền hành cho dân, và sau khi phá ngục Bastille,
đòi vua phải triệu tập một hội nghị nhân dân . Chính trong hội nghị ấy, nhà
lãnh tụ La Fayette đề nghị bỏ lá cờ trắng có hoa huệ ( drapeau blanc fleur
de lys ) của vua, mà thay vào cờ của dân chúng thủ đô Paris, kèm hai bên
màu trắng của vua . Lá cờ tam sắc được dân chúng hoan hô nhiệt liệt và từ
đấy được coi là cờ cách mạng . Ðến khi tòa án nhân dân diệt Vua Louis
XVI và Hoàng Hậu Marie Antoinette để thành lập chính phủ Cộng Hòa, lá
cờ tam sắc vẫn được chính thức nhìn nhận là lá cờ của Cộng Hòa Pháp
quốc, lá cờ của nhân dân Pháp .
Tuấn nghe ông Giáo sư Pháp giảng rõ lịch sử lá cờ tam sắc, liền nhớ lại
những lời giảng qua văn chương triết lý của mấy cụ nhà Nho và mấy vị
giáo sư “ An nam “ . Tuấn nghĩ rằng các ông ấy chỉ muốn đề cao nước
Pháp, và những kẻ nào đã đặt ra danh từ “cờ Tam Tài “ cũng chỉ có mục
đích nịnh bợ người Pháp, không cần căn cứ đúng trên ý nghĩa lịch sử chân