TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 211

bẩn thỉu “ – Sale race – là “ bọn dã man “, -- sauvages, -- đã gây trong tâm
trí các trò một mối căm hờn ngấm ngầm không dám thố lộ . Hoặc giả như
vụ ông Quan Ba tàu Orénoque đã bày ra trước mắt Tuấn và mấy đứa bạn,
một “ trò chơi “ kỳ quái, ngoài sự tưởng tượng của tụi thiếu niên học sinh.
Một buổi chiều ngồi hóng gió trên bải biển Qui-nhơn . Tuấn nhắc lại vụ kia
với mấy đứa bạn, rồi phê bình:” Thế thì người Pháp rất văn minh cũng có
những cái rất dã man đấy ! Những kẻ nịnh Tây bợ Tây, có lẽ chỉ thấy bề
mặt của Tây mà không thấy bề trái của Tây …”
Ðó là một vài ý nghĩ rất giản dị của các cậu học trò đã được tiếp xúc gần
gủi với Tây .
Biết bao nhiêu người Pháp đã làm cho Tuấn thán phục văn chương, tư
tưởng, triết lý, khoa học của Pháp . Tuấn đã nghiền ngẫm say mê những
tiểu thuyết hấp dẫn của Bernardin de Saint Pierre, của Lamartine,
Chateaubriand, Alphonse Daudet, những bài thơ bất hủ của Victor Hugo,
Théophile Gauthier, André Chénier, Alfred de Mausset, những bản kịch
thâm thúy, cao siêu, xúc động của Corneille, Racine, những thuyết minh
khoa học, y học của Lavoisier, Pasteur…, những cử chỉ anh hùng, những
danh ngôn thâm thúy của Danton, Mirabeau, La Fayette, Napoléon…
Còn biết bao nhiêu những danh nhân khác nữa, mà Tuấn đã học hỏi say mê
trong các sách giáo khoa Pháp của lớp Ðệ Nhất niên!
Ấy thế mà chỉ có vài người Pháp, một giáo sư Toán chửi Tuấn là “ giống
An Nam bẩn thỉu “,” người An Nam mọi rợ “, và một viên Quan Ba tàu
thủy cởi trần truồng bảo mấy đứa học trò cầm roi đánh vào mông đít và xoa
muối ớt lên những lằn roi rướm máu, hai người Tây điển hình ấy đã làm
cho Tuấn tự nhiên mất hết nhiều lòng yêu chuộng say mê của Tuấn đối với
cả một nước Pháp đầy rẫy những danh nhân vĩ đại !!
Tuấn, thiếu niên nước Việt, tâm hồn còn ngây thơ,trong trắng, đã bắt đầu
nhìn thấy một vài khía cạnh thực tế khả ố, khả bỉ của nước “Ðại Pháp “ văn
minh oai vệ kia .
Tuy thế, tụi “ lắc-léo-me-dòng-lô”, vẫn lo học hành yên ổn, tính nết vẫn
ngoan ngoãn giữa một xã hội đầy ngập ảnh hưởng Pháp, mà từ quan đến
dân đều một loạt cúi đầu tuân theo Nhà Nước Bảo Hộ . Từ Bắc chí Nam,