TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 23

rồi xách tòn-ten đi theo cậu Bốn Thanh đến nhà ông Xã. Trên bàn thờ Ông
Bà, có bầy một hộp trầu cau, một nải chuối chín và một con gà luộc. Một
mâm gỗ lớn đựng mười chén cháo và mười đôi đũa, đặt trên bộ ván kê
trước bàn thờ. Ông Xã thắp đèn hương, đứng khấn vái hồi lâu. Ông khấn
như sau đây:
"Bữa nay, thằng con bất hiếu Lê văn Thanh, tuân lệnh Quan, phải cắt tóc để
đi học trường Nhà Nước, nên có lễ vật để cáo với liệt vị tiền nhân, các bậc
Cao Tằng Tổ khảo với Tổ phụ, Tổ mẫu, chứng giám. Xin vong linh liệt vị
phù hộ cho con cháu, để nó học hành, công danh hiển đạt."
Khấn xong, ông lạy ba lạy. Đến lượt Lê văn Thanh áo dài, khăn đen với cái
búi tóc trên đầu, cũng lạy ba lạy. Xong nghi lễ cáo với ông bà, ông Xã đưa
tay vẫy gọi chú Bẩy cốp phơ đứng khúm núm ngoài hè. Chú vào kéo một
chiếc ghế để ngay trước bàn thờ, bảo Lê văn Thanh ngồi. Thanh gỡ cái
khăn đen trên đầu ra, cung kính đặt nó trên chiếc khay bên cạnh mâm cháo
gà, vái thêm ba vái nữa rồi mới ngồi ghế. Chú Bẩy bảo chàng xổ búi tóc ra.
Một lọn tóc đen mượt chảy lòng thòng xuống đến nửa lưng. Chú Bẩy cốp
phơ tự thấy mình đang đóng một vai trò trọng đại, nên chú làm ra vẻ oai vệ,
lấy vạt áo lau lại hai lưỡi kéo trước khi lùa lọn tóc nắm vừa vặn trong bàn
tay, rồi tay kia cầm kéo cắt sát trên đỉnh đầu. Tóc dài quá, kéo thì lụt, chú
Bẩy phải xáp đến bốn năm lượt búi tóc mới rơi hết xuống đất thành một
đống đen ngòm.
Bà Xã đứng gần đấy, oà lên khóc, thê thảm, quay lưng đủng đỉnh vào nhà
trong. Ông Xã rưng rưng hai ngấn lệ. Trên bàn thờ, ba que nhang cùng toả
ra một làn khói thơm nồng, cuồn cuộn lên cao. Ngọn đèn dầu phọng cháy
tỏ như thể có vong hồn các đấng tiền nhân đang chứng minh nghi lễ "thế
phát" của đứa con trưởng nam trong gia đình.
Chú Bẩy cầm toon- đơ ủi một đường từ ót lên tới đỉnh đầu. Một luống tóc
theo lưỡi toon- đơ bị hất ra hai bên, rụng tơi bời xuống ghế. Nhiều mớ tóc
còn muốn bám chặt vào cổ áo của Lê văn Thanh, chưa chịu rời xa.
Thanh cúi đầu ngồi yên lặng, không quảy cựa. Chàng có cảm tưởng đang
cam chịu một thay đổi lớn lao trong đời chàng, và mỗi mớ tóc xác xơ rơi
xuống đất là một chút dĩ vãng đang rơi khỏi đầu óc của chàng trai nước