TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 235

Mày đừng nói chuyện đó , bị ở tù chết cha !” Nhưng phần đông đều bàn tán
say sưa về chuyện cụ Phan Bội Châu , một bậc anh hùng ái quốc bị Tây bắt
bên Tàu sắp đem ra xử tử . Vì moị người đều nghĩ rằng thế nào cụ Phan Bội
Châu cũng sẽ bị Tây xử “ chết chém “.
Kỳ nghỉ Hè ấy , Tuấn không về quê , viết thư xin phép cha mẹ ở lại học tư
lớp Hè .
Sự thực , Tuấn muốn ở lại để được coi tờ Thực Nghiệp Dân Báo Hà nội cho
biết chuyện cụ Phan Bội Châu . Về tỉnh nhà làm gì có báo mà coi . Mâý
người đi buôn ở Ðồng Nai , cũng có đem về mấy tờ Sài Thành Nhật Báo ở
Saigon , nói chuyện một bậc chí sĩ khác tên là Phan Chu Trinh , ở bên Tây
mới về . Người ta đồn rằng ông này giỏi lắm , người Tây ở Saigon cũng
phải sợ ông . Ông đi đâu cũng có hàng ngàn người An nam bu theo ông để
nghe ông diễn thuyết chửi Tây , chửi vua An nam , mà Tây không dám bắt
bỏ tù ông .
Tuấn đã viết thư về nói dối với cha mẹ là ở lại Qui-nhơn để học tư , nhưng
sự thực là suốt ba tháng nghĩ Hè , Tuấn ưa lai vãng đến nhà mấy đứa bạn để
đọc lén tờ Thực Nghiệp Dân Báo . Sau có thêm tờ Khai Hóa Nhật Báo , tờ
Trung Bắc Tân Văn cả ba từ Hà Nội gởi vào . Từ Saigon gửi ra có tờ Sài
Thành Nhật Báo , Ðông Pháp Thời Báo , một tờ Báo Tây Echo Annamite
của một người An nam làm chủ bút , tên là Nguyễn Phan Long , và tờ La
Cloche Félée cũng của một người An nam tên là Nguyễn An Ninh .
Tuấn không biết những tờ baó này do ai ở Saigon gởi ra , và ai ở Qui-nhơn
gởi mua ? Chỉ biết rằng cả Qui-nhơn chỉ vài ba người có mà thôi và được
chuyền nhau mượn coi lén lút trong một nhóm học trò Ðệ Nhị và Ðệ Tam
Niên .
Giáo sư An nam không dám coi báo , trừ một ông giáo người Bắc dạy Quốc
văn mà học trò thường gọi là ông Ðốc Bình và thầy trợ Tố dạy lớp Năm mà
trong thành phố người ta gọi là “ thầy Cộng sản “ để ngạo cái chủ trương
của thầy là "của đời muôn sự của chung “ . Nhưng ông Ðốc Bính thường
dặn dò Tuấn đừng chơi thân với thầy Tố vì thầy này là một con "mouton “ (
con cừu ) tiếng Pháp có nghĩa là kẻ làm do thám .
Do đó , học trò bảo nhau là thầy Tố làm mật thám cho Tây . Ở các sở Nhà