TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 237

Thế sự hồi đầu dĩ nhất không
Giang san hòa lụy khấp anh hùng
Vạn dân nô lệ cường quyền hạ
Bát cổ văn chương túy mộng trung
Trường thử bách niênm cam thóa mạ ,
Bất trí hà nhựt xuất lao lung
Chư quân vị tất vô tâm huyết
Thích bả tư văn khán nhất thông .
Tuấn đã được học chút ít chữ Hán , nhưng lần đầu tiên nghe nhiều tiếng
mới lạ : anh hùng , nô lệ , cường quyền , lao lung , tâm huyết . Tuấn chưa
hiểu rõ nghĩa cho lắm . Thầy Bình ngâm từng câu , giảng từng ý , rồi thầy
ngâm đi ngâm lại nhiều lần . Thầy giảng rộng ra nữa , và nói :
“ Nước An nam đã mất ,
nhà An nam đã tan ,
dân An nam bị làm nô lệ .
Ðồng bào như người mê ngủ
chưa tỉnh ngộ để cho Tây nó đè đầu , đè cổ , nó áp chế …
Một trăm năm nữa cũng đành chịu hay sao? “
Thầy nói bằng tiếng Tây , rất hăng hái , rất say mê. Thầy đập tay xuống bàn
, thâỳ dậm chân xuống đất , thầy hét lên :” Trời ơi ! Trời ơi ! Nưóc An nam
là con Rồng cháu Tiên , mà dân An nam ngày nay là tôi , là tớ , là mọi , là
rợ , bị xiềng xích , gông cùm , áp chế ! Thế có tủi nhục cho Hồn Thiêng của
Ðất Nước hay không ?”
Bổng thầy oà ra khóc , thầy gục đầu xuống bàn khóc nức nở …Tuấn bị qúa
cảm xúc , cũng rưng rưng nước mắt ngồi khóc ngây ngô . Tuấn nhìn lên bài
thơ đóng khung treo trên tường , càng nhìn càng khóc .
Mỗi câu thơ như:
Vạn dân nô lệ cường quyền hạ
Bát cổ văn chương tuý mộng trung
Mà thầy Bình đọc đi đọc lại , kêu gào lên , rồi khóc , làm trò Tuấn có cảm
tưởng như đây chính là tiếng nói đau khổ , tiếng rên xiết bi thương của một
Hồn thiêng hiện về kêu gọi con cháu bằng giọng ai oán lâm ly .