TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 315

Nhưng mấy ông phụ huynh nhà Nho coi bộ không bằng lòng , cho rằng :
Bãi khóa là muốn làm loạn chống lại Nhà Nước . Tuấn ngôì làm thinh , vì
Tuấn có thói quen mỗi khi ai cãi với Tuấn , Tuấn để cho họ nói hết , dù họ
công kích kịch liệt đến đâu Tuấn cũng bình tỉnh và im lặng ngồi nghe .
Xong rôì Tuấn mới trả lời một lần , đả phá hết những lập luận của đối thủ .
Quỳnh thì trái lại , rất nóng nẩy , và cãi một lúc thì thế nào cũng đổ quạu .
Mở đầu , Quỳnh kể những lý do tại sao có cuộc vận động bãi khóa toàn
quốc . Quỳnh công kích người Pháp, theo những lý luận của những tờ báo
cách mạng đã đọc được lén lút từ khi có phong trào ái quốc nổi dậy trong
nước . Sau vụ án Phan Bội Châu và bài diễn thuyết của cụ Phan Chu Trinh .
Ðể chận các ông phụ huynh nhà Nho bắt bẻ , Quỳnh khôn khéo đưa ra
những danh ngôn của các triết học Pháp thế kỷ XVIII, chủ trương Nhân
Quyền , Dân Quyền như Diderot, JJ. Rousseau, Voltaire, và các nhà văn
cách mạng Pháp thế kỷ XIX . Cậu học trò Ðệ Tam Niên đã loè được các cụ
nhà Nho bằng những câu tiếng Pháp mà các cụ nghe choáng váng , không
hiểu gì cả và không dám cãi . Các cậu học trò primaire thì phục Quỳnh như
một nhà hùng biện thông thái nhất trên đời .
Nhưng Phan Quỳnh nói xong , không ngờ bị ông Xã mặt rỗ , có bộ râu cá
trê và có một cái thẹo lớn trên trán , hỏi :
- Các cậu xúi học trò bãi khóa , vậy tui xin hỏi tại sao các cậu không lên
thẳng cụ Sứ , biểu Cụ đóng luôn cửa trường có hơn không ? Cần chi bãi
khóa để ở tù , hỉ ?
Rồi ông Xã vuốt râu cười đắc chí . Mấy ông phụ huynh cũng cười và một
học sinh cười theo . Quỳnh nói nhỏ với Tuấn :" Trả lời đi mày " .
Tuấn đã chờ đợi những phút gay cấn ấy , biết trước thế nào cũng có , và
cũng đã sẵn sàng câu trả lời , rút kinh nghiệm trong lúc đi vận động mấy
ngày trước , đã bị nhiều người hỏi câu đó .
Tuấn vẫn ngồi nơi bộ ván kê ngoài hè , trước mặt cử tọa đông đủ . Tuấn
nhoẻn một nụ cười điềm nhiên , và chậm rãi nói :
- Dạ thưa Bác , nếu ở tù thì anh em chúng tôi xin tình nguyện ở tù thay cho
600 học trò trường Qui Nhơn và 2000 học trò Phủ Huyện . Chúng tôi , 8
đứa , đã sẵn sàng chịu tất cả trách nhiệm . Vả lại , không có lý toàn thể học