TUẤN, CHÀNG TRAI ĐẤT VIỆT - Trang 316

trò đều bị bắt ở tù hay sao ? Nhà tù đâu cho đủ để chứa ba ngàn học trò trai
và gái ? Mấy vạn sĩ tử ở khắp xứ Annam , ở khắp các trường Bắc kỳ ,
Trung , Nam kỳ , đồng bãi khóa một lượt , không có lý riêng học trò tỉnh
Bình Ðịnh và Qui nhơn lại lui cui đi học? Bình Ðịnh là một tỉnh lớn, học
trò Bình Ðịnh đâu có hèn như vậy? Toàn thể học trò Bình Ðịnh và Qui
Nhơn bãi khóa, không có lý riêng học trò hai huyện Phù Mỹ, Phù Cát là
không tham gia bãi khóa? Học trò Phù Mỹ, Phù Cát đâu có hèn như vậy?
Nhưng tại sao bãi khóa? Dạ thưa vì có một ông giáo Tây cứ chửi nòi giống
ông cha mình là mọi rợ, là bẩn thỉu, là ngu ngốc. Thí dụ có một người nào
chửi ông bà cha mẹ ta là mọi rợ là ngu ngốc, thử hỏi các Bác các Chú có
chịu được không? Huống hồ chúng tôi là đám con cháu! Bị chửi như thế
chúng tôi tức lắm, nếu cúi đầu làm thinh để nghe chửi mãi thì chúng tôi là
lũ con bất hiếu, cho nên học trò bãi khóa là để xin nhà nước Ðại pháp đuổi
ông Tây đó đi. Có vậy thôi, thì không lý nhà nước Ðại Pháp bỏ tù bọn học
trò An Nam có hiếu với ông bà cha mẹ hay sao?
Các cụ nhà nho nghe đến việc hiếu nghĩa thì đồng lòng hơn là việc chính
trị, cho nên sau khi Tuấn nói một hồi lâu, các cụ cũng đồng ý về nguyên tắc
bãi khóa “để xin Nhà Nước Ðại Pháp đổi người thầy giáo Tây thường chữi
ông cha người An Nam là mọi rợ, ngu ngốc”.
Sự thật, như các bạn đã biết, cuộc bãi khóa năm 1927 của học sinh toàn
quốc, là có mục đích chính trị hơn là luân lý. Ðề tài luân lý chỉ dùng để
thuyết phục các nhà Nho, và các phụ huynh học sinh mà thôi.
Quỳnh và Tuấn ra về giữa lúc trời còn đổ mưa như nước lũ. Hai đứa mang
áo tơi đội nón đi đủng đỉnh nói chuyện và cười, phê bình mấy ông “Khổng
Tử viết…”.
Ði khỏi lò vôi, Quỳnh và Tuấn nghe có tiếng ai chạy thùi thụi phía sau, rồi
kế tiếp một bóng trắng xô mạnh Quỳnh và Tuấn ra hai bên để nó vượt tới,
và biến mất, Quỳnh và Tuấn sợ điếng người, khẻ bảo nhau: “Ma! Ma!” Hai
đứa cắm đầu chạy một mạch ra đưòng cái quan rồi mạnh đứa nào đứa nấy
chạy tuốt về nhà.
Hôm sau, cuộc vận động cho phong trào bãi khóa tiếp tục.
Sau mấy ngày đêm liên tiếp đi từng nhóm, từng nhà học sinh, để cổ động